دیابت یا بیماری قند یک اختلال سوخت و سازی در بدن است، که در اثر آن توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین رفته یا بدن در برابر انسولین مقاوم میشود و به همین دلیل انسولین تولید شده در بدن نمی تواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد. نقش اصلی انسولین پایین آوردن قند خون است. در دیابت، سرعت و توانایی بدن در استفاده و سوخت و ساز کامل گلوکز کاهش یافته و از این رو میزان قند، افزایش می یابد. بالا رفتن قند خون در دراز مدت باعث تخریب رگ های ریز در بدن شده و روی اعضای مختلف بدن مثل کلیه، چشم و اعصاب تاثیرمیگذارد. درباره دیابت، دلایل و علائم آن بیشتر بدانید.
علائم دیابت
این بیماری دو نوع دارد، دیابت نوع 1 و نوع 2. در هر دو نوع آن یک چیز مشترک است : وجود قند بالا در بدن است. در نوع دو ژنتیک، چاقی و کم تحرکی نقش مهمی در ابتلای فرد به بیماری دارد. علائم و نشانه های دیابت در هر دو نوع مشابه بوده و شامل موارد زیر می شود :
- افزایش تشنگی
- ادرار مکرر
- گرسنگی شدید
- کاهش وزن بی دلیل
- خستگی
- بیقراری
- دید تار
- دیر درمان شدن زخم های بدن
- عفونت مکرر، نظیر عفونت دردهان، بر سطح بدن یا عفونت های واژن
دیابت نوع 1 در هر سنی ممکن است پدیدار شود. دیابت نوع 2 که نسبت به نوع اول معمول تر است و بیشتر دیده می شود مانند دیابت نوع 1 ممکن است در هر سنی رخ دهد اما اغلب افراد بالای 40 سال به این نوع مبتلا می شوند.
اگر مشکوک هستید که کودک تان یا فردی در خانواده به دیابت مبتلا است حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
چطور از ابتلا به دیابت پیشگیری کنیم؟
متاسفانه دیابت نوع 1 قابل پیشگیری نیست. هرچند داشتن رژیم غذایی و سبک زندگی سالم می تواند کارساز باشد. اما از ابتلا به دیابت نوع 2 می توان پیشگیری کرد.
- غذای سالم بخورید. غذاهایی که چربی و کالری کمتر و فیبر بیشتر دارند را در رژیم غذایی خود جای دهید. میوه، سبزیجات و غلات را فراموش نکنید.
- فعالیت فیزیکی بیشتری داشته باشید. در طول روز حداقل 30 دقیقه فعالیت فیزیکی متوسط داشته باشید. مثلا پیاده روی یا دوچرخه سواری کنید. شنا نیز فعالیت تفریحی مفیدی برای پیشگیری از دیابت است.
- وزن کم کنید. اگر اضافه وزن دارید حتما برای کاهش آن اقدام کنید. کم کردن حتی 7% وزن ( برای مثال 6 کیلوگرم برای فردی که 90 کیلوگرم است) ، می تواند ریسک ابتلا به دیابت را کم کند. برای اینکه وزن کم کنید بر تغییرات اساسی در سبک زندگی، خورد و خوراک و فعالیت های روزانه تمرکز کنید.
مصرف دارو نیز می تواند به کاهش دیابت نوع 2 کمک کند که با مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات امکان پذیر است.
فاکتورهایی که در ابتلا به دیابت نوع 1 تاثیر دارند
دلیل اصلی ابتلا به بیماری دیابت نوع 1 مشخص نیست اما این موارد می توانند نقش در ابتلا به این بیماری داشته باشند :
- سابقه خانوادگی: ریسک ابتلا به دیابت نوع 1 در افرادی که یکی از اعضای خانواده شان به این بیماری مبتلا بودند بیشتر است.
- فاکتورهای محیطی : شرایطی نظیر قرار گرفتن در معرض بیماری های ویروسی می تواند در ابتلا به بیماری دیابت نوع 1 نقش داشته باشد.
- آسیب سلول های سیستم ایمنی : برخی مواقع افرادی که دیابت نوع 1 دارند برای آنتی بادی ها تست می دهند. اگر یکی از آنتی بادی ها را در بدن داشته باشید احتمال ابتلا به دیابت نوع 1 بالا می رود. هرچند همه افرادی که آنتی بادی دارند مبتلا به دیابت نوع 1 نیستند.
- رژیم غذایی : کمبود ویتامین D ، خوردن شیر گاو یا غلات پیش از 4 ماهگی. هرچند هیچ یک از این فاکتورها نقش مستقیمی بر ابتلا به دیابت ندارد، اما احتمال آن را بالا می برند.
- موقعیت جغرافیایی : برخی از کشورها نظیر فنلاند و سوئد، درصد بیشتری افراد مبتلا به دیابت نوع 1 دارند.
برخی فاکتورهایی که در ابتلا به بیماری دیابت نوع 2 تاثیر دارند :
- وزن : هرچه چربی بیشتری در بدن وجود داشته باشد میزان مقاومت سلول ها در برابر انسولین بالا می رود.
- کم تحرکی : هرچه فعالیت کمتری داشته باشید ریسک ابتلا به دیابت نوع 2 بالاتر می رود. فعالیت فیزیکی کمک می کند وزن کنترل شود و سلول های بدن در برابر انسولین حساس تر باشند.
- سابقه خانوادگی : اگر یکی از اعضای خانواده به دیابت نوع 2 مبتلا باشد، احتمال اینکه شما هم به این بیماری مبتلا شوید بیشتر است.
- نژاد : هرچند هنوز کاملا مشخص نیست چرا، اما اغلب سیاه پوست ها، اسپانیایی ها، آمریکایی – آسیایی ها و سرخپوستان آمریکایی ریسک بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع 2 دارند.
- سن : ابتلا به دیابت نوع 2 در سنین بالاتر بیشتر است، برخی معتقدند که به دلیل کاهش فعالیت ها از جمله ورزش کردن در سنین بالا تر این اتفاق رخ می دهد.
