بیماری ام ­اس چیست و چه دلایلی دارد؟

بیماری ام ­اس یا Multiple Sclerosis یک بیماری خود ایمنی ست که بر سیستم اعصاب مرکزی (CNS) تاثیر می­گذارد. بیماری ام ­اس چیست و چطور رخ می­دهد؟

میلیون­ ها سلول عصبی در مغز وجود دارد که سیگنال ­هایی را به نقاط مختلف بدن برای حرکت، حافظه، تکلم، احساسات و ادراک ارسال می­کند. درحقیقت هر بار که شما قدمی برمی­دارید، پلک می­زنید یا دست را حرکت می­دهید، سیستم اعصاب مرکزی بدن شما در حال کارکردن بوده و سلول­ های عصبی از طریق ارسال سیگنال های الکتریکی توسط فیبرهای عصبی ارتباط برقرار می­کنند. لایه ای به نام میلین (Myelin) این فیبرها را پوشانده و محافظت می­کند. این حفاظ تضمین می­کند که هر سلول عصبی به درستی به هدف موردنظرش برسد.

در بیماری ام­ اس، سلول های ایمنی اشتباها به این حفاظ حمله کرده و به آن آسیب می­رسانند. این آسیب منجر به ایجاد اختلال در سیگنال های عصبی می­شود.

علل ابتلا به ام ­اس چیست؟

دلیل اصلی ابتلای افراد به ام اس مشخص نیست، هرچند محققین بر این باورند که بیماری ام اس به ترکیبی از فاکتورهای متفاوت بستگی دارد. برای تشخیص علل بیماری ام اس، تحقیقات در زمینه های سیستم ایمنی بدن، بیماری های مسری و ژنتیک انجام شده است. بانوی شهر نگاهی به دلایل احتمالی ابتلا به ام ­اس می­اندازد.

سیستم ایمنی

یکی از مشخص­ترین علل ابتلا به بیماری ام اس اختلال در سیستم ایمنی بدن است. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سیستم عصبی مرکزی حمله می­کند. اما دلیل اصلی اینکه چه چیز منجر به این اشتباه می­شود هنوز درحال بررسی است.

ژنتیک

ژنتیک همیشه در بیماری ­ها نقش دارد. اگر فردی از خانواده و نزدیکان شما به بیماری ام اس مبتلا باشد احتمال اینکه شما نیز این بیماری را داشته باشید 2.5 تا 5 درصد بیشتر از سایر افراد است. به طورکل احتمال ابتلا به این بیماری برای افراد عادی که هیچ فرد نزدیکی از آنها مبتلا به ام اس نبوده، 0.1 درصد است.

محیط زندگی

محققان به این نتیجه رسیده­ اند که افرادی که دورتر از خط استوا زندگی می­کنند بیشتر به بیماری ام اس مبتلا می­شوند. همین موجب شده تا به این باور برسند که ویتامین D در این بیماری نقش دارد. ویتامینD بر عملکرد سیستم ایمنی تاثیر مثبت دارد و از آنجایی که افرادی که نزدیک به خط استوا هستند بیشتر در معرض نور خورشید قرار می­گیرند و ویتامینD طبیعی بیشتری جذب بدنشان می­شود، بیماری ام اس در آنها کمتر دیده شد، بسیاری بر این باورند محیط زندگی و ویتامینD با این بیماری مرتبط است.

ویروس

اگرچه بیماری ام­ اس یک بیماری مسری به شمار نمی رود اما محققان احتمال می دهند ویروس یا باکتری در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشد. ویروس ها می توانند در سیستم عصبی اختلال ایجاد و یا موجب التهاب و از هم پاشیده شدن لایه محافظ میلین شوند. در حال حاضر ویروس ها و باکتری های متعددی در حال بررسی هستند تا ارتباط بین آنها و بیماری ام اس یافت شود.

چه چیزهایی بیماری ام اس را تشدید می­ کند؟

افرادی که مبتلا به بیماری ام اس هستند باید از موارد زیر پرهیز کنند.

استرس : استرس یکی از اصلی ­ترین تشدیدکننده های علائم بیماری ام اس است. به بیماران مبتلا به ام اس پیشنهاد می شود برای کاهش استرس از یوگا، مدیتیشن یا پیلاتس کمک بگیرند.

سیگار : سیگار موجب پیشرفت بیماری ام اس می­شود. اگر ام اس دارید و سیگار ­می­کشید، توصیه می شود سریع­تر به دنبال روش­ هایی برای ترک سیگار باشید. اگر سیگاری نیستید در معرض دود سیگار اشخاص دیگر قرار نگیرید.

گرما : همه افراد در طول بیماری ام اس به گرما حساسیت نشان نمی دهند اما گرما یکی از فاکتورهای تشدیدکننده علائم بیماری ام اس است. بهتر است مبتلایان در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگرفته و مدت زمان کمتری در گرما بمانند.

دارو : اگر داروهای متعددی مصرف می­ کنید با پزشک درباره آنها مشورت کنید. گاهی ممکن است داروها با هم تداخل ایجاد کرده و منجر به بدتر شدن علائم بیماری ام ­اس شوند. اگر به دارویی حساسیت نشان دادید سریع با پزشک در میان گذاشته و هرگز سرخود دارو را قطع نکنید.

کم خوابی : خستگی یکی از علائم اولیه بیماری ام ­اس است. اگر خواب کافی نداشته باشید انرژی بیش از پیش کم خواهد شد.

بیماری­های عفونی : از عفونت ادرار گرفته تا بیماری­ هایی نظیر سرماخوردگی یا آنفولانزا، عفونت باعث تشدید بیماری ام ­اس می شود. بیماران ام اس باید بیشتر مراقب سلامتی خود بوده و در نزدیکی افرادی که بیماری­های مسری دارند قرار نگیرند.

سایر فاکتورهایی که در بیماری ام ­اس تاثیرگذار بوده اند

علاوه بر بررسی های انجام گرفته در زمینه های ژنتیک، بیماری های عفونی، سیستم ایمنی و محیط زندگی، محققان به نتایج دیگری نیز رسیده اند که مشخص می کند چه افرادی بیشتر در معرض بیماری ام ­اس قرار می گیرند.

• جنسیت : خانم ها دو الی سه برابر بیشتر از آقایان احتمال مبتلا شدن به بیماری ام اس را دارند.
• سن و سال : بر اساس تحقیقات انجام گرفته، بیماری ام اس بیشتر بین افراد 20 تا 40 ساله رخ می­دهد.
• قومیت : مردمان اروپای شمالی ریسک بیشتری برای ابتلا به بیماری ام اس دارند.