سکسکه یک انقباض (اسپاسم) ناگهانی و غیرارادی در ماهیچه دیافراگم است. وقتی عضله منقبض می‌شود، تارهای صوتی به لرزه در می‌آیند و سکسکه ایجاد صدا می‌کند.
این انقباض را میتوان درمان و یا در مدت زمان کمی برطرف کرد و به ندرت یک فوریت پزشکی به حساب می‌آید. اگر این انقباض بیش از سه ساعت دوام آورد و یا غذا خوردن و خواب شما را به هم زد، به پزشک مراجعه کنید.
به ندرت پیش می‌آید که پزشک دارو برای سکسکه های شدید و ادامه دار تجویز کند. با پرهیز از پرخوری، سریع غذا خوردن یا نوشیدن زیاد میتوان از بروز آن جلوگیری کرد.
این عارضه غالباً ریتمیک و کمی هم آزار دهنده است، اما در حالت طولانی ممکن است باعث ایجاد مشکلات جزئی پزشکی شود. طولانی‌ترین رکورد سکسکه 6 دهه است.
خانمها و آقایان غالباً دچار این انقباض می‌شوند. اما سکسکه‌هایی که بیش از 48 ساعت ادامه پیدا می‌کنند، در مردان بیشتر رایج است. سکسکه حتی در جنین داخل رحم نیز ایجاد می‌شود.
دلایل
بیشتر اوقات، هیچ دلیل روشنی برای آن وجود ندارد. با این حال، برخی از رایجترین دلایل عبارتند از :
- سریع غذا خوردن و قورت دادن هوا همراه غذا
- خوردن زیاد (غذاهای چرب یا پر ادویه) و یا نوشیدن مایعات زیاد (نوشیدنی‌های کربوهیدرات‌دار) می‌تواند معده را متورم کرده و باعث التهاب دیافراگم و در نهایت ایجاد سکسکه شود.
- هر گونه بیماری یا اختلال که اعصاب کنترل کننده دیافراگم را دچار التهاب کند، می‌تواند باعث ایجاد این انقباض شود.
- سکته‌ها یا تومورهای مغزی شامل ساقه مغز، و برخی از اختلالات پزشکی مزمن (نارسایی کلیه) از دلایلی هستند که برای ایجاد سکسکه گزارش شده‌اند.
- گازهای سمی نیز می‌توانند باعث ایجاد این عارضه شوند.
با سکسکه نوزادان و کودکان چه باید کرد؟
مانند بزرگسالان، نوزدان و کودکان نیز دچار این انقباض می‌شوند و نباید در این باره نگران بود. اگر این حالت در زمان غذا دادن شروع شد، غذا دادن را تا تمام شدن آن متوقف کنید. سکسکه در کودکان و نوزادان غالباً زود تمام می‌شود. یا اینکه می‌توانید وضعیت بچه را تغییر دهید و سعی کنید آروغ او را بگیرید. گاهی اوقات غذا دادن دوباره به کودک این انقباض را متوقف می‌کند. اگر کودک مرتباً هنگام غذا خوردن سکسکه می‌کند، بعد از استراحت و زمانیکه زیاد گرسنه نیست، به او غذا بدهید. اگر این عارضه در کودک شدیدتر شد و او را ناراحت کرد، با متخصصین اطفال تماس بگیرید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
بسیاری از موارد سکسکه در اندک زمانی برطرف، و به ندرت تبدیل به یک فوریت پزشکی می‌شوند. با این حال، اگر این انقباض بیش از 3 ساعت دوام آورد، و یا عادت های غذایی و خوابیدن کودک را بهم زد، با پزشک تماس بگیرید.
اگر سکسکه با دردهای شکمی، تب، تنگی نفس، استفراغ، بالا آوردن خون همراه بود، و یا احساس کردید مجرای گلو تنگ شده است، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
دلیل را چگونه میتوان تشخیص داد؟
بیشتر ما می‌دانیم که سکسکه چیست و براحتی آن را تشخیص می‌دهیم. در یک محیط پزشکی، تشخیص آن با معاینه فیزیکی صورت می‌گیرد. آزمایش خون و پرتو X غالباً برای اینکار ضروری نیست، مگر اینکه، سکسکه با یک وضعیت پزشکی حاد مرتبط باشد.
کدام یک از متخصصان سکسکه را درمان می‌کنند؟
سکسکه معمولاً خود به خود از بین می‌رود و نیاز به درمان دارویی نیست. با این وجود، اگر سکسکه بیش از 3 ساعت دوام آورد، و یا مانع از خواب و غذا خوردن شد، بهتر است به پزشک عمومی، متخصصان داخلی، و یا متخصص اطفال مراجعه کنید. ممکن است با توجه به دلیل ایجاد، لازم باشد به متخصصین مختلف مراجعه کنید.
- اگر دلیل سکسکه، سکته و یا دیگر اختلالات نورولوژیکی است، به نورولوژیست، متخصص مغز و سیستم عصبی، مراجعه کنید.
- اگر دلیل سکته، ریفلاکس معده است، بهتر است به متخصص گوارش و اختلالات دستگاه گوارش مراجعه کنید.
- اگر دلیل، بیماری ریوی یا سینه پهلو است، لازم است به متخصص ریه، که متخصص در اختلالات مسیر تنفسی است، مراجعه کنید.
درمانهای خانگی
درمانهای خانگی متعددی وجود دارد. شما می‌توانید با این روش ها از شر سکسکه خلاص شوید.
روش هایی که دی‌اکسید کربن را که باعث استراحت دیافراگم و متوقف کردن اسپاسم‌ها می‌شود، حفظ می‌کنند، مثل :
حبس نفس
تکنیک‌هایی که نازوفارنکس و عصب واگوس، که از مغز تا معده امتداد دارد، را تحریک می‌کنند و سکسکه را کاهش می‌دهند، مثل :
- سریعاً یک لیوان آب بنوشید
- از کسی بخواهید که شما را بترساند
- زبان خود را فشار دهید
- یک لیمو را گاز بگیرید
- غرغره کردن آب در دهان
- نوشیدن یک لیوان آب در حالت خمیده
- بوییدن نمک
- نصف قاشق چایخوری شکر خشک را پشت زبان قرار دهید ( این کار را می‌توانید سه بار و با فاصله زمانی دو دقیقه انجام دهید. برای بچه های کوچک، از شربت ذرت استفاده کنید).
آیا دارویی برای درمان سکسکه وجود دارد؟
بیشتر سکسکه‌ها به خودی خود متوقف می‌شوند. به طور کلی، درمان های خانگی برای متوقف ساختن این انقباض کافی هستند. برای سکسکه‌های ادامه دار (که بیش از سه ساعت دوام دارند)، روش های درمانی مختلفی وجود دارد و لازم است به پزشک مراجعه کنید.
- “hiccup bout” به سکسکه‌ای گفته می‌شود که 48 ساعت ادامه داشته باشد.
- «سکسکه طولانی» سکسکه‌ای است که بیش از 48 ساعت الی یک ماه ادامه داشته باشد.
- «سکسکه مهار نشونده» بیش از یک ماه ادامه پیدا می‌کنند.
پزشک متخصص ممکن است داروهایی را برای سکسکه‌های شدید یا مزمن تجویز کند. کلروپرمازین (تورازین) اولین دارویی است که برای سکسکه تجویز می‌شود. برخی دیگر از داروها نیز تجویز می‌شوند که از میان میتوان به آرامش‌‌بخش های عضلانی، ضد دردها، و حتی داروهای تحریک کننده اشاره کرد.
جراحی عصب فرنیک (عصبی که دیافراگم را کنترل می‌کند)، آخرین روش درمان است. از این روش به ندرت استفاده می‌شود و تنها در افرادی به کار می‌رود که سکسکه آنها به درمانهای دیگر جواب نمی‌دهد.
آیا میتوان از سکسکه پیشگیری به عمل آورد؟
پیشگیری از سکسکه همیشه ممکن نیست. اجتناب از پرخوری، سریع غذا خوردن، یا نوشیدن زیاد مایعات می‌تواند در پیشگیری از آن به شما کمک کند.
