آموزش دستشويى رفتن به كودكان نيازمند كمى زمان و صبر از جانب شما و كمى انگيزه و همكارى از جانب آنهاست. هر وقت مطمئن شديد كه فرزندتان براى انجام اينكار آماده اند، شروع کنید. استرس و تغييرات بزرگ در زندگى كودك، ميتواند كار آموزش را سخت كند. مطمئن باشيد كه روتين زندگى فرزندتان كاملا شكل گرفته و اگر در زندگيش اتفاق جديدى در حال رخ دادن است، مانند شروع مهدكودك يا بدنيا آمدن خواهر و یا برادر، شايد از تغييرات ديگرى استقبال نكند يا آنقدر برايش بزرگ باشد كه نتواند با آنها كنار بياید. در اينصورت به او زمان دهيد تا آمادگی لازم براى قبول كارهاى جديد را بدست آورد. هنگام شروع، نكات زير را در نظر بگيريد :
بگذاريد شما را ببيند و ياد بگيرد
به طور كلى، كودكان با تقليد كردن ياد ميگيرند. اولين قدم براى آموزش دستشويى رفتن ، نگاه كردن به شماست. او ممكن است متوجه شود كه پدرش به گونه اى متفاوت نسبت به مادرش از دستشويى استفاده ميكند و همين نقطه شروع خوبيست كه شما بتوانيد براى آنها اين تفاوت را توضيح دهيد.
وسيله مناسب براى انجام اينكار را بخريد
وقتى فرزند شما روى لگن مينشيند، بايد بتواند در حالى كه كف پاهايش روى زمين است، كمى به جلو خم شود، اين مسئله براى زمانى كه كودك ميخواهد مدفوع كند، بسيار مهم است. متخصصان پيشنهاد ميكنند كه لگن مناسب براى كودك بخريد، اينگونه فرزندتان نه تنها حس مالكيت به اين وسيله پيدا ميكند بلكه نشستن بر روى لگن كوچكى كه مناسب سايز و اندازه اوست، احساس امنيت بيشترى به وی ميدهد. خيلى از كودكان از نشستن روى توالت بزرگسالان هراس دارند وميترسند كه در آن بیفتند. اين استرس ميتواند باعث ايجاد دردسر در آموزش دستشويى رفتن شود.
اگر تصميم به خريدن حلقه هاى مخصوص كه براى كودكان طراحى شده و روى توالت بزرگسالان قرار ميگيرد داريد، مطمئن باشيد كه يك چهارپايه كوچك هم بخريد كه كودك بتواند از آن براى بالا رفتن استفاده كند و وقتى روى توالت مينشيند، بتواند پاهايش را روى آن قرار دهد.
اگر برايتان امكان پذير است قبل از شروع، براى او كتابهاى تصويرى با موضوع ” آموزش دستشويى رفتن” و يا ويديوهايى كه به زبان بچه ها مراحل اينكار را توضيح ميدهند تهيه كنيد. با اينكار به فرزندتان كمك می کنید تا درك بهترى از مراحل مختلف آموزش داشته باشد.
به فرزندتان كمك كنيد كه از لگن استفاده كند
اجازه دهيد كه فرزندتان با ايده استفاده از لگن آشنا و آن را متعلق به خود بداند، مثلا اسمش را روى آن بنويسيد يا اجازه دهيد كه با برچسب تزئينش كند. بعد بگذاريد كه چندين بار در حالى كه لباس بر تن دارد، روى آن بنشيند. وقتى به مدت ١ هفته اينكار را تكرار كرد، به او پيشنهاد دهيد كه بدون پوشيدن لباس روى لگنش بنشيند. اگر مقاومت كرد اصلا به او اصرار نكنيد چون اينكار ميتواند باعث ايجاد يك جنگ قدرت بين شما و او شود.
اگر فرزندتان عروسك مورد علاقه اى دارد، سعى كنيد با استفاده از آن مراحل اينكار را براى او توضيح دهيد. امكان يادگيرى از اين طريق احتمالا خيلى بيشتر از يادگيرى از طريق توضيحات است. حتى ميتوانيد يك لگن براى عروسك او درست كنيد. تا هنگام این تجربه جدید، کودک احساس تنهایی نکند.
با خريدن شورتهايى با طرح هاى كودكانه، او را براى انجام اينكار تشويق كنيد
براى تشويق بيشتر، همراه او خريد برويد و بخواهيد كه لباس زيرش را انتخاب كند، از بين چندين طرح و مدل به او حق انتخاب بدهيد.
ازکودک بخواهيد كه آنها را امتحان كند. اگر براى پوشيدن مقاومت كرد، اول بخواهيد كه شورت را روى پوشك بپوشد. وقتى عادت كرد، ديگر دوست نخواهد داشت كه پوشك بپوشد.
برای کودک جدول زمانبندی تهيه كنيد
زمانى كه براى گرفتن پوشك انتخاب ميكنيد، بستگى به برنامه روزانه خود و اينكه به مهدكودك ميرود يا نه، دارد. اگر مهدكودك میرود، حتما معلمش را در جريان بگذاريد.
از همان ابتدا تصميم بگيريد كه براى شروع ميخواهید به طور كامل فقط از شورت استفاده كنيد و يا تا مدتى هم شورت و هم پوشک؛ يعنى زمانی که در منزل هستید از شورت و زمانی که مهمان دارید و یا بیرون از خانه هستید از پوشك کمک میگیرید. گاهی اوقات ميتوانید از شورتهاى آموزشى هم استفاده كنيد. هرچند تجربه ثابت كرده كه استفاده از شورتهاى معمولى براى كودكان به اين دليل كه بلافاصله متوجه خیس شدن خود میشوند بهتر است. هر چند احتمالا با استفاده از شورتهای معمولی چند باری مجبور به تمیز کردن او و زمین خواهید شد.
براساس شناختی که از فرزندتان دارید، ببينيد كدام گزینه برای او بهتر است، اگر لازم بود حتما با دكترش هم مشورت كنيد. تا مدتى هنگام خواب و رفتن به مسيرهاى طولانى همچنان باید از پوشک و يا شورت هاى آموزشى استفاده كنيد. اگر به مهدکودک میرود، حتما با معلمش مشورت كنيد تا ببينيد كه آیا لازم است در مهدکودک برای او پوشک ببندید. از آنها بپرسید که آیا میتوانند در این مرحله با شما همكارى کنند.
از او بخواهید که ابتدا بنشیند و سپس بایستد (برای پسرها)
از آنجایی كه گاهى اوقات بچه ها ممكن است نیاز به دفع همزمان ادرار و مدفوع خود را داشته باشند، منطقى تر این است كه ابتدا به او ياد دهید كه روی لگن بنشیند تا ياد بگيرد كه هر دو کار را بايد در لگن انجام دهد.
به او اجازه ندهید كه بیشتر از ١٥ دقيقه روی لگن بنشیند. يكى از اشتباهات رایج والدين اين است كه به او اجازه ميدهند که در مراحل آموزش كارتون ببينند، حالا يا در حالی که لگن را جلوى تلويزيون گذاشتند و يا با موبايل و تبلت در دستشويى! اين کار اشتباه ميتواند باعث ايجاد يك عادت بد در كودكان شود.
وقتى فرزندتان به طور كامل عادت كرد كه روى لگن بنشیند، آنوقت ميتوانید به او ياد دهید كه ادرار خود را ايستاده هم ميتواند دفع کند. برای این قسمت آموزش که مخصوص پسرهاست، اگر فرزندتان يك الگوى مرد داشته باشد کمک زیادی به او خواهد کرد. زمینه ای را فراهم کنید که پسرتان با پدر يا يك مردى از اعضاى نزدیک فاميل كه قابل اعتماد است، دستشويى برود. وقتى مطمئن شديد كه درست یاد گرفته، اين شانس را به او بدهيد كه خودش امتحان كند.
اجازه دهيد زمان هايى در خانه شلوار، دامن و شورت نپوشد
يكى از كارهايى كه ميتواند به فرزند كمك كند تا خودش متوجه نیازش برای دستشویی رفتن بشود اين است كه، زمان هايى در طول روز به او فرصت دهید كه لباسی بر تنش نباشد. لگن را در مکانی که در دسترس اوست قرار دهيد، مثلا نزديك جايى كه در آن مشغول بازى کردن است و بعد در بازه های زمانی مشخص به او یادآوری کنید که روی لگن بنشیند (با بازه زمانی هر ۲۰ دقیقه یکبار شروع کنید و بعد آن را کمی طولانیتر کنید.)
البته اگر قرار باشد كه کودک بدون لباس در خانه بچرخد، آمادگى اين را داشته باشيد كه چند باری زمين و یا حتی مبل را كثيف کند. بنابراين بهتر است كه فرشها را جمع كنيد، روى مبلها ملحفه بكشيد و ترجیحا فضایی را برای بازی او در نظر بگیرید که تمیز کردن زمینش راحت باشد. یادتان باشد که در طول دوره آموزش اگر خودش، وسایل و یا زمین را خیس کرد، هرگز از دست او عصبانی نشوید.
دائم کودک را زير نظر بگيريد، اگر ديديد چند لحظه ایستاده، خودش را میگیرد و يا بالا و پايين ميپرد، به او يادآورى كنيد كه وقت دستشويى رفتن است. اگر ميتوانيد اين كار را چند روز پشت سر هم انجام دهید. هر چه بيشتر فرزند شما بدون پوشك باشد، سريعتر یاد میگیرد که خودش به دستشویی برود.
اگر برایتان امكانپذیر است، در طول دوره آموزش کمتر از خانه خارج شوید، کمتر به مهمانی بروید و‌کمتر پذیرای مهمان باشید. محدود کردن رفت و آمدها کمک زیادی به کوتاه شدن دوره آموزش میکند.
پيروزی او را جشن بگيريد
بدون شك کودک قبل از کسب کامل این مهارت، چند بارى خود و اطرافش را كثيف خواهد كرد تا اينكه با گذشت زمان خودش هم از اينكه كارش را در جاى مناسب يعنى لگنش انجام دهد، لذت خواهد برد. وقتى توانست اينكار را انجام دهد، به او جايزه دهید. به او نشان دهید كه از عهده انجام كار بسیار مهمى برآمده است.
در عين حال خيلى به اين مسئله بال و پر ندهید و بزرگش نکنید، ممکن است او بخاطر همین توجه بيش از حد، دچار استرس و ترس شده و فقط به شرط گرفتن جايزه اينكار را انجام دهد.
اگر بار اول كار نكرد، دوباره امتحان كنيد
مثل تمام مهارتهاى ديگر، هر چه فرزند بيشتر از لگن استفاده كند، بهتر و سريعتر ميتواند اينكار را ياد بگيرد. ولى شما ميتوانيد با انجام يك سرى از كارها، مراحل مختلف اينكار را برايش آسانتر كنيد. لباسها و شورتهاى كمى گشاد تنش كنيد كه خودش به راحتى بتواند آنها را در بياورد.
اگر بعد از چندين بار تلاش، همچنان مشكل داشت، به هيچ عنوان تنبيهش نكنيد. هيچ چيزى به اندازه حس بدى كه كودك از “كثيف كردن خودش” ميكند، نميتواند كل مراحل آموزش را خراب كند. اگر احساس درماندگى ميكنيد، به خود يادآورى كنيد كه سرزنش كردن کودک به خاطر خيس كردن خودش، يعنى طولانيتر شدن زمان اينكار و ادامه دادن پوشك. ” آموزش دستشويى رفتن ” هيچ فرقى با آموزش دوچرخه سوارى ندارد. حتى بچه هايى كه مراحل اين آموزش را با موفقيت پشت سر گذاشتند، گاهى اوقات حتى بعد از چند ماه وقتى درگير كارى هستند، خودشان را خيس كنند!
اگر احساس كرديد كه پيشرفتى حاصل نشده آموزش را رها و دوباره بعد از چند هفته شروع كنيد.
بازى و تفريح را جزئى از مراحل آموزش قرار دهيد
اگر شما آموزش دستشويى رفتن را با بازى و سرگرمى شروع كنيد، كودك براى ادامه اينكار بيشتر تشويق ميشود. مثلا چند قطره رنگ غذاى آبى توى لگن او بريزيد و آنوقت ببينيد كه چقدر براى كودك هيجان انگيز است كه ميتواند با ادرار رنگ آن را سبز کند.
در دستشويى، از كتابهاى مورد علاقه اش كنار لگنش بگذاريد تا هر وقت به آنجا رفت بتواند با نگاه کردن، مشغول شود. اگر در اواسط دوره آموزش احساس كرديد كه علاقه اش را از دست داده است، براى تشويقش چند جايزه كوچك بخريد و هر وقت خودش كارش را انجام داد به او جايزه بدهيد.
يكى از كارهايى كه معمولا اكثر مادرها انجام ميدهند، استفاده از برچسب و تقويم هاى مخصوص اينكار است. هر بار كه كودك توانست خودش كارش را انجام دهد، به او يك برچسب داده و او با چسباندنش در تقويم، كارش را ثبت ميكند. بچه ها با ديدن پر شدن تقويم از برچسبها بسيار هيجانزده ميشوند.
اگر از برچسب هم خسته شد، ميتوانيد آب نبات، شكلات و يا يك اسباب بازى كوچك به او جايزه دهيد.
آموزش دستشويى رفتن کار وقتگیر و پر حوصله همراه با تمیزکاریهای مکرر است ولی اگر قدمها را درست بردارید خیلی سریع به نتیجه دلخواه می رسید.
