چای کوهی و خواص بی نظیر آن

چای کوهی با نام علمی Stachys lavandulifolia یک گیاه چند ساله معطر و از خانواده نعنایان بوده که به چای کُرکی، چای پشمی یا پشمینه نیز معروف است.

علت این نامگذاری ساقه و گل های بنفش یا ارغوانی پوشیده از کرک آن بوده که به صورت طبیعی در ارتفاعات 1000 تا 3000 متری از سطح دریا رشد می کند.

این گیاه در اروپا، آسیا، آفریقا، استرالیا و آمریکای شمالی روییده و مهمترین گیاه دارویی آنگلوساکسونها در قرون وسطی به شمار می آمده و در یونان نیز به چای چوپان معروف است.

قدیمی ترین فسیل به دست آمده از دانه های چای کوهی مربوط به شمال بلغارستان و جنوب شرق بلاروس می باشد. این گیاه در نقاط مختلف ایران با نام های مختلفی شناخته می شود از آن جمله در آذربایجان به نام توکلیجه، در همدان به نام گل کوفته، در شیراز کرک گربه، در اصفهان هالوله و …

بانوی شهر قصد دارد در این مقاله به بررسی خواص چاهی کوهی بپردازد.

خواص چای کوهی و اثرات درمانی آن

شواهد و مطالعات علمی نشان داده اند که این گیاه اثرات بسیار مفیدی برای سلامتی داشته و دارای خواص آنتی اکسیدانی قدرتمندیست که قبلاً فقط در چای سبز شناخته شده بود.

خواص آنتی اکسیدانی می تواند برای درمان و پیشگیری طیف گسترده ای از بیماری ها مانند سرطان خون، سرطان پستان، سرطان ریه و حتی بیماری دیابت مفید باشد.

بقراط که پدر علم طب نوین محسوب می شود، در مورد مزایای سلامتی چای کوهی سخن گفته و اعلام کرده که این گیاه هنگامی در آب گرم ریخته و خورده شود، توانایی بهبود وضع بدن را دارد. این توصیه بفراط که مربوط به 5 قرن قبل از میلاد مسیح می باشد، نشان می دهد که چه مدت است که از این چای به عنوان یک نوشیدنی سلامتی و همچنین دارویی استفاده می شده است.

این دمنوش مفید دارای خواص ضد ویروسی، ضد میکروبی و ضد قارچی بوده و گفته می شود که سیستم ایمنی بدن را نیز تقویت می کند.

به طور سنتی، از این ماده برای تسکین عفونت های تنفسی، گرفتگی صدا و سرفه های ناشی از سرماخوردگی و آنفولانزا استفاده می شود. نوشیدن روزانه چای کوهی به جلوگیری از بروز سردرد، سرگیجه و اضطراب کمک می کند.

مقاله ای که در آوریل 2015 در ژورنال Molecules منتشر شد نیز نشان داد که مصرف چای کوهی تأثیر مثبتی در درمان اضطراب و افسردگی دارد. چرا که در مهار آنزیم های مرتبط با اضطراب، افسردگی، آلزایمر و بیماری پارکینسون می تواند موثر واقع شود.

یکی از اثرات نوشیدن چای، رفع خستگی و کسالت است. چای کوهی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و نوشیدن آن برای مبارزه با استرس، بازیابی انرژی از دست رفته و رفع خستگی ذهن، بسیار مفید و حتی نشاط آور می باشد.

برای مصرف این گیاه به صورت چای یا دمنوش، برگ های خشک یا تازه آن را به خوبی با آب سرد شسته و در ظرف آبی در بسته با حرارت 80 درجه سانتیگراد به مدت 15 تا 20 دقیقه قرار داده و هنگام سرو با مقداری عسل یا نبات نوش جان کنید.

گاهی هنگام دم کردن چای مقداری لیمو امانی (عمانی) نیز به آن اضافه می کنند. چون چای کوهی طبعی (مزاج) گرم و خشک داشته و از آنجا که لیمو طبعی سرد دارد، آن را متعادل می کند. (به طور کلی اگر چای با لیمو نوشیده شود، بهتر است. چون ویتامین C موجود در لیمو سبب جذب آهن در بدن می شود.)

در برخی از منابع طب سنتی، شواهدی بر اثرات مفید این چای بر روی میل جنسی ثبت شده اما در حال حاضر تحقیقات علمی اندکی در این زمینه کمی صورت گرفته است.

با داشتن محتوای بالای مواد معدنی نظیر پتاسیم و روی، که هر دو برای سلامت جنسی ضروری هستند، پس نوشیدن این دمنوش می تواند به تعادل مواد معدنی کرده و چون خواص ضد اضطرابی و ضد افسردگی دارد، می تواند بر سلامت جنسی نیز موثر باشد.

چای کوهی خاصیت ضد درد نیز داشته و برای دردهای مفصلی، روماتیسمی و دردهای عصبی مانند سیاتیک بسیار نافع گزارش شده است.

این گیاه در برطرف کردن بیماری های گوارشی نظیر درد معده و روده با منشاء عصبی، نقش موثری داشته و همچنین در تنظیم فعالیت های گوارشی مخصوصا هضم غذا، تقویت کبد، درمان اسهال و از بین بردن کرم معده و روده نیز کاربرد دارد.

این گیاه کرکی ادرار آور، قاعده آور و باز کننده اشتها بوده و در گذشته برای درمان زخم های عمیق و عفونی، از ضماد برگ های خشک یا تازه آن استفاده می شده است.

طبع گرم این گیاه مصرف آن را برای افراد سرد مزاج و کسانی که رطوبت زیادی دارند، مفید قرار داده اما مصرف بیش از حد چای کوهی برای افراد گرم مزاج، سبب خون آلود شدن ادار می شود.

موارد منع مصرف چاهی کوهی

• زنان باردار و یا شیرده
• افرادی که بیماری های مزمن تنفسی مانند آسم دارند و یا داروی خاصی مصرف می کنند (حتی قرص دوره ای نظیر قرص ضدبارداری)
• کسانیکه که مشکوک به خونریزی داخلی نظیر خونریزی مغزی بوده اند.
• اشخاصی که حساسیت های دارویی و یا فصلی دارند.