نقش ویتامین د در بدن چیست؟

ویتامین د برای حفظ سلامتی بسیار مهم بوده و در سالم نگه داشتن سلول های بدن و عملکرد آنها نقش مهمی ایفا می کند. متاسفانه بیشتر افراد به اندازه کافی ویتامین دی دریافت نمی کنند، لذا استفاده از مکمل های آن بسیار رایج می باشد.

هر دو ویتامین D2 و D3 می توانند به صورت مکمل مصرف شوند. ویتامین D3 در پاسخ به نور خورشید تولید شده و در محصولات حیوانی یافت می شود، در حالی که ویتامین D2 در گیاهان تولید می شود.

با این وجود که مصرف این ویتامین بسیار ضروری می باشد، تجمع مقادیر بالای آن در بدن، سبب بروز مشکلات جدی می شود. لذا باید مصرف آن به اندازه و کنترل شده باشد تا به حفظ سلامتی بدن کمک کند.

برخی از مهمترین نقش های ویتامین د در بدن

قوی نگه داشتن استخوان ها

راشیتیسم یا نرمی استخوان نوعی اختلال است که به دلیل کمبود ویتامین D در بدن ایجاد شده و باعث می شود کودکان استخوان هایی ضعیف و نرم داشته باشند.

برای آشنایی بیشتر با راشیتیسم مقاله راشیتیسم در کودکان را بخوانید

بدن به این ویتامین نیاز دارد تا کلسیم و فسفر در ساخت استخوان ها مورد استفاده قرار گیرند. در بزرگسالان، داشتن استخوان های نرم، به نام استئومالاسی شناخته می شود.

جذب کلسیم

کمبود کلسیم می تواند منجر به پوکی استخوان و از بین رفتن تراکم بافت استخوانی شده که در نتیجه آن استخوان ها ترد و شکننده می شوند. فرم فعال ویتامین D، باعث جذب بهینه کلسیم از رژیم غذایی می شود.

کار با غدد پاراتیروئید

غدد پاراتیروئید دقیقه به دقیقه برای برقراری تعادل کلسیم در خون با کلیه ها، روده و اسکلت، ارتباط برقرار می کنند. هنگامی که کلسیم و ویتامین دی کافی در رژیم غذایی وجود داشته باشد، جذب کلسیم به صورت بهینه انجام شده و به خوبی استفاده می شود.

اما اگر مقدار کلسیم کافی نباشد یا ویتامین D کم باشد، غدد پاراتیروئید کلسیم را از اسکلت قرض گرفته تا مقدار طبیعی آن در خون حفظ شود.

ویتامین D نقش های دیگری نیز در بدن دارد از جمله: تعدیل رشد سلولی، عملکرد عضلانی، ایمنی بدن و کاهش التهاب

دریافت کافی این ویتامین افراد را در برابر بیماری های قلبی و فشار خون بالا، دیابت، عفونت ها و اختلالات سیستم ایمنی بدن، برخی از انواع سرطان ها مانند سرطان روده بزرگ، پروستات، پستان و بیماری مولتیپل اسکلروزیس تا حد زیادی محافظت می کند.

عواملی که می توانند منجر به کمبود ویتامین د شوند

فیبروز سیستیک، بیماری کرون و بیماری سلیاک: این بیماری ها باعث می شوند که روده ها به اندازه کافی ویتامین د جذب نکنند.

جراحی های کاهش وزن: جراحی های کاهش وزن که باعث کاهش اندازه معده و حذف بخشی از روده کوچک می شوند، جذب مقادیر کافی از برخی مواد مغذی، ویتامین ها و مواد معدنی را دشوار می کنند. این افراد باید تحت نظر پزشک در طول زندگی به مصرف ویتامین D و سایر مکمل ها ادامه دهند.

چاقی: شاخص توده بدنی بیشتر از 30، با پایین آمدن سطح ویتامین دی همراه است. سلول های چربی این ویتامین را نگه می دارند تا آزاد نشود لذا کمبود آندر افراد چاق بیشتر است.

رنگ پوست: افرادی که رنگ پوست تیره ای دارند، رنگدانه‌ های ملانین آنها بیشتر بوده و همین موضوع باعث می‌شود تا پوست آن‌ها در مواجهه با اشعه آفتاب، برای ساخت ویتامین د مقاومت داشته باشد.

بیماری های کلیه و کبد: این بیماری ها میزان آنزیم مورد نیاز برای تغییر ویتامین د را به شکلی که در بدن استفاده می شود، کاهش می دهند. کمبود این آنزیم منجر به سطح نامناسب ویتامین دی فعال در بدن می شود.

سن: توانایی پوست در ساخت این ویتامین با افزایش سن، کاهش می یابد.

تحرک: افرادی که در خانه مستقر هستند یا به ندرت از خانه خارج می شوند، قادر نیستند از آفتاب به عنوان منبع ساخت ویتامین D استفاده کنند.

شیر مادر: شیر مادر مقدار کمی ویتامین د داشته و نوزادان در معرض خطر دریافت نکردن مقدار کافی ویتامین D می باشند؛ به ویژه کودکانی که فقط شیر مادر تغذیه می شوند.

اقلیم و محل زندگی: هر چه از خط استوا فاصله بگیرید، چون میزان شدت نور دریافتی خورشید کمتر می شود، احتمال بروز کمبود ویتامین د در افراد بیشتر می شود.

تغذیه ناکافی: مصرف اندک منابع غذایی که ویتامین D را تامین می کنند.