اعتیاد به شبکه های اجتماعی چیست؟

اعتیاد به شبکه های اجتماعی برای اشاره به شخصی بکار می رود که بیش از حد وقت خود را صرف استفاده از شبکه های اجتماعی همچون فیس بوک، توییتر، اینستاگرام و سایر اشکال رسانه های اجتماعی می کند. این رفتار به حدی است که با سایر جنبه های زندگی روزمره (شغلی، تحصیلی و خانوادگی) تداخل دارد و موجب بروز مشکلات بین فردی می شود.

تاکنون هیچ تشخیص پزشکی رسمی برای اعتیاد به شبکه های اجتماعی مطرح نشده است و آن را به عنوان اختلال به رسمیت نمی شناسند؛ با این حال به دلیل تاثیرات نامطلوب و مخرب استفاده بیش از حد از رسانه های اجتماعی بر زندگی این افراد موضوع مهمی تلقی شده و تحقیقات زیادی در این زمینه انجام شده است. بانوی شهر ضمن تعریف واژه اعتیاد و اعتیاد به شبکه اجتماعی، به بررسی عوامل و دلایل اعتیاد به شبکه های اجتماعی و روش های جلوگیری از آن می پردازد.

تعریف اعتیاد

اعتیاد معمولاً به رفتاری اجباری اطلاق می شود که منجر به اثرات منفی در روند زندگی فرد می شود. در اکثر اعتیادها، افراد مجبور به انجام برخی از فعالیت ها هستند که اغلب به یک عادت مضر تبدیل می شوند که در نتیجه با سایر فعالیت های مهم مانند کار یا تحصیل تداخل می یابد.

تعریف اعتیاد به شبکه های اجتماعی

اعتیاد به شبکه های اجتماعی عبارت است از اینکه فردی بصورت افراطی زمان و وقت خود را صرف استفاده از یک یا چند شبکه اجتماعی کند، یعنی شخص بطور دائم و بصورت کاملاً بی هدف صفحه فیس بوک خود را بروزرسانی کرده یا پروفایل های افراد را در “شبکه های اجتماعی مثل اینستاگرام و تویتر” ،”یا ساعت های ورود افراد ” را بررسی می کند.

تاکنون محققان مشخص نساخته اند که چه مدت زمانی در 24 ساعت شبانه روز را اگر فرد صرف شبکه های مجازی و اجتماعی کند، اعتیاد نامیده می شود. اما نظرات متخصصان در این زمینه حاکی از این است که اگر صرف زمان در شبکه های اجتماعی موجب مختل شدن برنامه های شخص در زندگی فردی، تحصیلی، شغلی و خانوادگی (مانند اختلاف زناشویی، خیانت و بی اعتمادی) شود و همچنین باعث آسیب های جسمی (بی اشتهایی، خشکی چشم، گرفتگی عضلات، دیسک ستون فقرات و سایر آسیب های مرتبط با استفاده از کامپیوتر و گوشی) و با علائم روانی مانند اضطراب و افسردگی همراه شود؛ می توان از واژه اعتیاد استفاده نمود.

محققان دانشگاه شیکاگو طی انجام پژوهشی به این نتیجه رسیدند که اعتیاد به شبکه های اجتماعی می تواند قوی تر از اعتیاد به سیگار باشد. این محققان آزمایشی را طرح ریزی کردند که در آن تمایل چند صد نفر شرکت کننده را برای چند هفته ثبت کردند. بررسی ها نشان داد که تمایل به بودن در شبکه اجتماعی از سایر تمایلات بیشتر بوده و در رده اول قرار گرفت. این درحالی بود که تمایل به سیگار و الکل در رده های بعدی جای گرفتند.

آیا با شبکه های اجتماعی ازدواج کرده اید؟

در حال حاضر جامعه شناسان و روانشناسان به بررسی تأثیر شبکه های اجتماعی بر روابط دنیای واقعی به ویژه ازدواج پرداخته اند و برخی نیز این سؤال را مطرح کرده اند که آیا استفاده بیش از حد از رسانه های اجتماعی می تواند در طلاق نقشی داشته باشد یا خیر.

مجله وال استریت مطلبی را مبنی بر اینکه بطور میانگین از هر 5 ازدواج، یکی از آنها به دلیل اعتیاد به شبکه های اجتماعی به طلاق منجر شده است، انتشار کرد. با این حال تاکنون هیچ مدرک علمی ای برای اثبات این ادعا ارائه نشده است و تحقیقات هنوز ادامه دارد.

برای کسب اطلاعات بیشتر خواندن مقاله ۶ راهکار ساده برای رهایی از اعتیاد به موبایل پیشنهاد می شود.

دلایل اعتیاد به شبکه اجتماعی

• فرار از مشکلات شخصی: بسیاری از افراد به دلیل عدم برخورداری از مهارت های حل مسئله، در برابر مشکلات راهی جز فرار نمی یابند. این افراد با سپری کردن وقت خود در شبکه های اجتماعی به طور ناهشیارانه ای خود را از مسایل روانی و اجتماعی پنهان می کنند و درصدد کاهش اضطراب شان هستند. با این حال این روش نه تنها به حل مشکلات آنان کمکی نمی کند بلکه باعث تشدید آن نیز می شود.
• برون گرایی: تمایل شدید به برقراری روابط اجتماعی در افراد برونگرا گاهی باعث می شود که این افراد به شبکه های اجتماعی اعتیاد پیدا کنند.
• دریافت تایید اجتماعی: زمانی که افراد در زندگی واقعی خود توجه و تایید لازم را دریافت نمی کنند و یا در برقراری ارتباط حضوری مشکل دارند، با صرف وقت در این شبکه ها و ایجاد روابط جدید تلاش می کنند تا خلاء روانی خود را برطرف سازند.
• قابلیت پنهان سازی هویت اصلی و ایجاد هویت های دروغین در فضای مجازی و رسانه  های اجتماعی: در فضای مجازی به ویژه در شبکه های اجتماعی می توان صفحه خود را مدیریت نمود و هرگونه اطلاعاتی را اعم از اینکه مطابق واقعیت هستند یا نه وارد کرد. این قابلیت باعث سودجویی برخی افراد شده و با ساخت هویت های جعلی زمینه ساز مشکلات اجتماعی شده اند. علاوه بر آسیب های احتمالی، این افراد در معرض اعتیاد به این شبکه ها نیز قرار دارند.

بررسی روش های جلوگیری از اعتیاد به رسانه های اجتماعی

• یافتن ریشه مشکلات
• تلاش برای رفع این مشکلات بصورت مسئله مدارانه
• آموزش مهارت‌های ارتباطی و بهبود روابط بین فردی در دنیای واقعی
• درمان مشکلات روحی که منجر به پناه آوردن به فضای مجازی و شبکه های اجتماعی می‌شوند.
• آموزش خود باوری و واقع بینی در زندگی برای کاهش هویت های جعلی
• آموزش چگونگی استفاده صحیح از شبکه های اجتماعی از سنین کودکی