ویتامین D که به آن ویتامین آفتاب نیز گفته می شود، نقش بسیار حیاتی در عملکرد سیستم های مختلف بدن دارد. از آنجا که این ویتامین به مقدار کمی در غذاهای مصرفی موجود می باشد و یا به دلایل مختلف افراد نمی توانند از نور آفتاب برای تامین آن بهره ببرند، لذا مصرف ویتامین دی به صورت مکمل بسیار رایج است.
افراد سالم روزانه به میزان 400 تا 800 IU – متوسط 600IU – به ویتامین دی نیاز دارند اما تحقیقات نشان داده که برخی حدود 1000 IU یعنی بیش از نیاز روزانه مصرف می کنند. مطالعاتی که توسط تیم تحقیقاتی دانشگاه هاروارد انجام شده و نتایج آن به صورت یک مقاله علمی معتبر نیز منتشر شده است، نشان می دهد که بدن بیشتر از میزان توصیه شده، به ویتامین D نیازی ندارد و مصرف بیش از اندازه آن نه تنها کمکی به حفظ سلامتی نکرده بلکه سبب عوارض جدی خواهد شد. دکتر مانسون، Dr. Manson یکی از محققان اصلی آزمایش در این باره می گوید: “مصرف بیشتر ضرورتاً بهتر نیست. در حقیقت می تواند بدتر شود.”
برخی افراد بیش از اندازه از مکمل ویتامین دی و کلسیم برای حفظ سلامت استخوان های خود استفاده می کنند که می تواند سبب بروز هیپرکلسمی شود. هیپرکلسمی شرایطی است که کلسیم بیش از حد درخون ایجاد شده که می تواند رسوباتی را در رگ ها و بافت های نرم ایجاد کرده و زنان را به سنگ کلیه مستعد کند. حتی تحقیقات نشان داده که مصرف دوزهای بسیار زیاد ویتامین د در زنان مسن با ریزش و شکستگی بیشتر استخوان همراه است.
خواندن مقاله روش های دفع سنگ کلیه پیشنهاد میشود.
مصرف بیش اندازه ویتامین D چه خطراتی را به دنبال دارد؟
بالا رفتن سطح خون
مقادیر کافی ویتامین دی در خون به تقویت ایمنی بدن کمک کرده و انسان را از بیماری هایی مانند پوکی استخوان و سرطان محافظت میکند. اگرچه سطح ویتامین D به میزان 30 نانوگرم در میلی لیتر (75 نانومول در لیتر) به طور معمول در نظر گرفته می شود، اما پزشکان توصیه می کنند سطح 40 تا 80 نانوگرم در میلی لیتر (100-200 نانومول در لیتر) حفظ شود و اظهار می کنند که هر مقداری بیش از 100 نانوگرم در میلی لیتر (250 نانومول در لیتر) می تواند مضر باشد. مقادیر بالای این ویتامین در خون سبب خستگی، فراموشی، حالت تهوع، استفراغ، پریشانی و در موارد شدیدتر مسمومیت می شود.
افزایش سطح کلسیم خون
اگر ویتامین دی بیش از حد باشد، کلسیم خون ممکن است به حدی برسد که بتواند باعث بروز علائم ناخوشایند و خطرناک شود. علائم سطح بالای کلسیم خون عبارتند از: پریشانی دستگاه گوارش مانند استفراغ، حالت تهوع و معده درد، خستگی، سرگیجه و سردرگمی، تشنگی بیش از حد و تکرر ادرار. دامنه طبیعی کلسیم خون 8.5 تا 10.2 میلی گرم در دسی لیتر (2.1-2.5 میلی مول در لیتر) است.
درد معده، یبوست یا اسهال
معده درد، یبوست و اسهال از شایع ترین مشکلات گوارشی هستند که دنبال افزایش میزان ویتامین D اتفاق می افتند.
ریزش استخوان ها با مصرف زیاد ویتامین D
ویتامین D بیش از اندازه می تواند برای سلامتی استخوان مضر باشد. اگرچه بسیاری از علائم افزایش ویتامین دی به سطح بالای کلسیم خون نسبت داده می شود، اما برخی محققان می گویند مگادوز ممکن است منجر به کمبود ویتامین K2 در خون شود. یکی از مهمترین کارکردهای ویتامین K2، این است که کلسیم را در استخوان ها و خارج از خون نگه می دارد. برای محافظت در برابر از بین رفتن بافت استخوان، از مصرف بیش از حد مکمل های ویتامین D خودداری کرده و از مکمل ویتامین K2 و یا غذاهایی سرشار از این ویتامین نظیر لبنیات و گوشت استفاده کنید.
نارسایی کلیه
مقادیر بالای ویتامین دی می تواند سبب آسیب به کلیه ها شود. افرادی که در آنها مسمومیت ویتامین D گزارش شده است، صدمات کلیوی متوسط تا شدید را تجربه کرده اند. نارسایی کلیه با هیدراتاسیون دهان یا داخل وریدی و دارو درمان می شود.
نسبت به مصرف ویتامین D هوشیار باشید
برای مصرف ایمن مکمل های ویتامین D، بهتر است بعضی دستورالعمل های ساده رعایت کنید:
- قبل از مصرف مکمل، از میزان سطح ویتامین دی بدن خود اطمینان حاصل کرده و بدانید که در روز باید چه مقدار دریافت کنید. برای این کار با پزشک خود صحبت کرده تا مطمئن شوید مقداری که مصرف می کنید برای نیازهای شما مناسب است.
- مواد غذایی را بیش از قرص ها انتخاب کنید. در صورت امکان، بهتر است ویتامین D را از منابع غذایی به جای مکمل ها تهیه کنید. محصولات لبنی غنی شده، ماهی های چرب و قارچ های خشک شده در نور آفتاب، سرشار از ویتامین دی هستند.به لطف برچسب های جدید تغذیه ای که حاوی محتوای ویتامین D غذاها هستند، می توانید راحت تر بدانید که چقدر از این ویتامین دریافت می کنید.
- حتما مکمل ها را از تولید کنندگان معتبر خریداری کنید تا از اطلاعات برچسب های آن مطمئن بوده و میزانی بیشتر از آنچه که باید دریافت نکنید.
