آیورودا در طب سنتی هند سیستمی بهداشتی – درمانی است که تلاش می کند بین بعد جسمی و ذهنی انسان تناسب ایجاد کند. این دانش بیش از هشت هزار سال است که در هندوستان قدمت دارد و طی سالها رشد و شکوفایی می توان ادعا کرد جامع ترین شاخه از طب های مکمل و سنتی در جهان می باشد.
کلمه آیورودا از دو جز تشکیل شده است. آیور (Ayur) به معنای زندگی، ودا (Veda) به معنای شناخت عمیق است. این کلمه ریشه ی سانسکریت (زبان باستانی آریاییان هند) دارد و می توانیم بگوییم آیورودا به معنای علم شناخت زندگی است
براساس آموزه های این طب انسان در سه حالت دچار بیماری در سطوح جسمانی و ذهنی خواهد شد:
- افراط و زیاده روی در استفاده از قوای حسی، بدنی و ذهنی
- کوتاهی کردن در فعالیت های حسی، جسمانی و ذهنی
- بی تعادلی بین فعالیت های ذهنی نسبت به فعالیت های احساسی و جسمانی
براساس طب آیورودا بی تعادلی در سیستم جسمی و ذهنی در انسان ایجاد بیماری میکند.
برای اینکه بتوانیم براساس آموزه های آیورودا (Ayurveda) قدم در راه سلامتی بگذاریم، اول باید خودمان را بشناسیم.
شناخت بدن براساس آیورودا
در آیورودا انسان ها براساس سه نوع تیپ بدنی شناخته می شوند. هر فرد دارای دو یا هر سه نوع از این تیپ های بدنی است. به هرکدام از این تیپ های بدنی دوشا (Dosha) گفته می شود. دوشاها همان مزاج های چندگانه در طب سنتی ایران (طب سینوی) می باشند.
تعریف و شناخت دوشاها
واتا (Vata)
واتا از فعل Va در سانسکریت به معنی حرکت و عمل گرفته شده است. که علت حرکت و نوسان در سیستم بدن انسان است. شور و اشتیاق، حرکت، جنبش اندام ها، و هوشیاری مربوط به واتا است.
خصوصیات افراد واتایی
براساس علم آیورودا افرادی که در دسته واتا قرار می گیرند، افرادی سبک وزن، لاغر اندام، چالاک، با نشاط، با روابط عمومی خوب، اسکلت بدنی ظریف، خواب سبک و منظم، حافظه کوتاه مدت عالی، گوارش و گرسنگی نامنظم، وسعت فکر و اندیشه، تند و تیز، ذهنی پرنوسان و سریع هستند که به آسانی از زوایای مختلف به یک موضوع نگاه می کنند.
سرزندگی و رهایی تنفس در فرد واتایی سریع، کم عمق، خشک و سرد، نامنظم و متغیر است.
خصوصیات واتای نامتعادل
ترس، غم، احساس ناامنی، کاهش هوشیاری، استفاده از تخیل برای رهایی از احساسات و افکار درد و خستگی، لاغری مفرط، خشکی شدید پوست و مزاج، یبوست، احساس سردی شدید و تمایل به گرما، نگرانی، اضطراب، بی خوابی از مهمترین خصوصیات واتایی نامتعادل است.
عوامل نامتعادل شدن واتا
از مهمترین عواملی که باعث نامتعادل شدن واتا می شود، میتوان به فشردگی کاری، مصرف بی رویه مواد غذایی خام، کم خوابیدن، سفرهای متعدد و پشت سر هم، نوشیدن زیاد از حد قهوه و چای، دیدن متوالی برنامه های تلویزیونی، ایجاد آلودگی های صوتی نام برد.
پیتا (Pitaa)
ریشه کلمه پیتا از تاپا (Tapa) در زبان سانسکریت گرفته شده است که به معنای حرارت و گرما می باشد.
پیتا مسئول هضم، گوارش، تولید حرارت و گرما، اشتها، قدرت فهم و تعقل، جسارت، رنگ و نرمی اعضای بدن است.
خصوصیات افراد پیتایی
افرادی که در دسته پیتا قرار دارند، افرادی با اسکلت بدنی متوسط، پوست حساس، قدرت تعقل و تفکر بالا، متابولیسم قوی، اشتهای زیاد، رقابت جو، توان رهبری و مدیریت، دستگاه گوارش قوی، عاشق پیروزی، حافظه خوب بخصوص در موضوعات مورد علاقه شان، منطق و استدلال بالا، هدفمند، دارای توان تمرکز بالا، آماده مبارزه با موانع، سختی ها و رقبا، تنفس گرم، عمیق و منظم هستند.
مقالات کاهش وزن از دیدگاه آیورودا و بارداری براساس طب آیورودا را مطالعه کنید.
خصوصیات پیتای نامتعادل
برخی عوامل از جمله تب و گر گرفتی، جوش، افزایش اسیدیته در بدن، خشم و بی قراری، خشونت، گیجی، حسد، کینه ورزی و انتقام جویی، هیجانات غیر قابل کنترل، از بین رفتن اطمینان درونی، احساس گرمای شدید از مهمترین خصوصیات پیتای نامتعادل است.
عوامل نامتعادل شدن پیتا
افزایش حرارت، هنگامی که پیتا از تعادل خود خارج می شود گرمای آن به آتش تبدیل شده و این موضوع باعث فوران احساسات در ذهن فرد می گردد.
کافا (Kafa)
ریشه کافا از دو کلمه KA به معنای آب و PHA به معنی شکوفایی است
براساس طب آیورودا کافا مسئول استقامت و بنیه ی بدن، بهم فشردگی مفاصل، انعطاف پذیری، قدرت و نیروی جنسی، بردباری، صبر و استحکام است.
خصوصیات افراد کافایی
از مهمترین خصوصیات افراد کافایی میتوان به موارد مانند: جسمی تنومند و قدرتمند، استقامت عالی، گرایش به اضافه وزن، خواب سنگین و طولانی، گوارش کند و منظم، پوست چرب و نرم، شخصیت آرام، مهربان و صبور، وابسته، قانع اشاره کرد.
افراد کافایی به سختی می آموزند اما وقتی آموختند در دراز مدت به یاد خواهند داشت، حافظه احساسی قوی، تنفس سرد، سنگین از دیگر خصوصیات این افراد است.
خصوصیات کافای نامتعادل
سنگینی در بدن، بی اشتهایی، تهوع، افسردگی، بی انگیزه، ادراک ضعیف و کند، رخوت، وابستگی، تنبلی.
عوامل نامتعادل شدن کافا
از دلایل نامتعادل شدن کافا میتوان به فعالیت کم، خواب طولانی، محیط های مرطوب اشاره کرد.
در علم آیورودا پس از شناخت تیپ بدنی، فرد میتواند با تغذیه مناسب، فعالیت ورزشی درست، و اصلاح سبک زندگی تعادل و توازن را به زندگی خود برگرداند و جسم، ذهن و روان را در وضعیتی متعادل و متناسب نگه دارد.
در مورد تغذیه مناسب برای هر دوشا (مزاج)، براساس طب آیورودا دمنوش های گیاهی مناسب و فعالیت بدنی مناسب هر تیپ بدنی به تفکیک وجود دارد و متفاوت است.
شما همراهان همیشگی میتوانید سوالات تان را در رابطه با طب آیورودا با ما درمیان بگذارید تا به آنها پاسخ دهیم.
در مقالات آینده به بررسی آگاهی از تغذیه مناسب برای هر نوع مزاج خواهیم پرداخت.
