اکثر افراد احتمالاً هر از گاهی دندان های خود را بهم می سایند. این حالت جویدن یا ساییدن دندان ها برروی هم از نظر پزشکی بروکسیم (Bruxism) یا دندان قروچه گفته می شود که در کوتاه مدت باعث واردشدن آسیب به دندان ها نمی شود، اما هنگامی که به طور مرتب اتفاق بیافتد و این مشکل مزمن باشد، احتمال آسیب وجود خواهد داشت و شاید فرد مبتلا به آن دچار سایر عوارض بهداشت و سلامت دهان و دندان گردد. اما چرا افراد دچار دندان قروچه می شوند و آیا راهکار درمانی یا روش هایی برای پیشگیری از آن وجود دارد؟ با بانوی شهر همراه باشید تا این جواب این سوال ها را بررسی کنیم.
هرچند گفته می شود که علت اصلی دندان قروچه (به ویژه در زمان خواب) ناشی از استرس و اضطراب است اما دیده شده که برخی افراد به دلیل وجود دندان های کج یا افتاده نیز دچار این مشکل می شوند. گاهی بروکسیم براثر عوارض جانبی مصرف برخی از داروها ایجاد می شود. در این زمینه می توان به داروهای ضد افسردگی که به عنوان نوعی مهار کننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) شناخته شده اند، اشاره نمود (برخی از آنها شامل: پاروکستین، فلوکستین و سرترالین می باشد).
چگونه می توان فهمید که دچار دندان قروچه شده ایم؟
اکثر افرادی که دندان های خود را بهم می سایند و مبتلا به بورکسیم هستند نمی دانند که آنها این کار را انجام می دهند، زیرا اغلب در هنگام خواب، هنگام تمرکز یا تحت فشار این دچار این مشکل می شوند. با این حال وجود علائم زیر می تواند نشان دهنده مشکلی به نام دندان قروچه در فرد باشد:
- احساس درد در صورت و یا گوش
- داشتن سردردهای مکرر
- احساس درد و یا سفتی عضلات در مفصل فک (مفصل گیجگاهی فک) و عضلات اطراف آن، که می تواند منجر به اختلال گیجگاهی فک شود.
- اختلال خواب (برای فرد مبتلا یا کسی که کنار آنان می خوابد).
- پوسیدگی دندان ها.
- داشتن دندان های شکسته.
*اگر فکر می کنید که دندان قروچه دارید حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.
دندان قروچه چه آسیب هایی به دندان ها می زند؟
در بعضی موارد دندان قروچه مزمن می تواند منجر به شکستگی، شل شدن یا پوسیدگی کامل دندان ها می شود. همچنین ممکن است بر آرواره های فرد تأثیر بگذارد. براثر پوسیدگی های ناشی از دندان قروچه گاهی فرد مبتلا مجبور به ترمیم ریشه ی دندان، ایمپلنت دندان، کاربرد پروتزهای جزئی و حتی پروتزهای کامل نیز می شود.
راهکارهایی برای پیشگیری
معمولاً دندانپزشکان استفاده از محافظ دهان را توصیه می کنند که می تواند از آسیب دیدگی دندان و احتمال بروز ساییدگی پیشگیری کند.
اگر استرس زمینه ساز بروز بروکسیم شده باشد، پزشک یا دندانپزشک روش های کاهش استرس را توصیه می کنند. بدین منظور شرکت در جلسات مشاوره، داشتن برنامه ورزشی، استفاده از فیزیوتراپی (برای شل کردن عضلانی) نیز پیشنهاد می گردد.
افراد مبتلا به دندان قروچه بهتر است از خوردن غذاها و نوشیدنی هایی که حاوی کافئین هستند، مانند شکلات و قهوه خودداری کرده و یا حدالمکان مصرف آنها را قطع کنند.
از عادات رفتاری مضر همچون قرار دادن مداد، خودکار یا هر چیز دیگری در دهان خودداری کنید. در برخی منابع گفته شده که این افراد از جویدن آدامس نیز باید اجتناب کنند زیرا باعث می شود عضلات فک فرد مبتلا به چسبیدگی عادت کنند و دندان ها آسیب ببینند.
راهکارهای درمانی
تعدادی روش درمانی برای حل مشکل دندان قروچه وجود دارد که در ذیل بیان می گردد:
- استفاده از محافظ دهان یا اسپلینت دهان (موثر در کاهش آسیب، کاهش درد و جلوگیری از ساییدگی دندان).
- انجام تمرینات آرامش بخش عضلانی
- رعایت نکات مرتبط با بهداشت خواب
- در صورت داشتن استرس یا اضطراب، درمان شناختی رفتاری (CBT) توصیه می شود.
- رعایت سبک زندگی سالم: برخی از عواملی که باعث وخیم تر شدن بروکسیم می شود در عدم رعایت سبک زندگی سالم جای می گیرند که عبارتند از:
- نوشیدن الکل
- سیگار کشیدن
- استفاده از داروهای روان گردان مانند اکستازی و کوکائین
- نوشیدن مقدار زیادی نوشیدنی کافئین دار، مانند چای یا قهوه.
دندان قروچه در کودکان
کودکان نیز ممکن است دچار دندان قروچه شوند. این امر بعد از رشد دندان های کودک به ویژه دندان های بزرگ آنها رخ می دهد، اما معمولاً بعد از طی دوره کودکی و رشد دندان های اصلی این مشکل حل می شود. در هر صورت اگر نگران دندان قروچه در فرزندتان هستید (به خصوص اگر در کیفیت یا کمیت خواب آنها تأثیر منفی گذاشته دارد) به پزشک عمومی مراجعه کنید.
