اختلال بلع چیست؟ روش های درمان آن

دیسفاژی (Dysphagia) به معنی اختلال در بلع است. در تشخیص اختلال بلع بسیار مهم است که علائم مرتبط با عمل بلع درنظر گرفته شود و این علائم به دلیل وجود مشکل در انتقال مواد غذایی جامد یا مایع از دهان تا معده روی می دهد که بطور خاص در بسیاری از دیسفاژی ها نوعی اختلال در مری وجود دارد.

بانوی شهر شما را با دلایل اختلال بلع، انواع آن، مراحل عمل بلع، علل اختلال بلع، نحوه تشخیص و راهکارهای درمان آن آشنا می سازد.

دلایل بروز اختلال بلع در دو گروه قرار دارد

• ضایعات انسدادی
• اختلالات حرکتی

انواع بی شماری از اختلالات بلع وجود دارد که با علائم متفاوتی ظاهر می شوند. با این حال اگر در هنگام بلع ناراحتی های زیر را تجربه کردید، به پزشک مراجعه کنید:

• چسبیدن غذا به گلو
• داشتن احساس سوزش سر دل
• عدم توانایی در بلع مایعات
• داشتن احساس درد هنگام بلع
• سرفه مداوم یا گلو درد
• خشکی یا صدای ناخوشایند در حین خوردن غذا یا بعد از آن
• خس خس سینه بدون سابقه بیماری آسم یا مشکلات ریوی

مراحل بلع

عمل بلع در چهار مرحله انجام می گیرد. مشکلات مرتبط با بلع ممکن است در هر مرحله روی دهد و مشکلات متفاوتی در روند طبیعی بلع ایجاد کند.

مرحله اول: جویدن غذا در دهان

در این مرحله، عدم توانایی کنترل در دهان (که ممکن است ناشی از سکته مغزی یا بیماری عضله یا عصب باشد) ممکن است باعث شود غذا یا مایعات به طور مستقیم در گلو فرو رود و درنتیجه احساس خفگی به وجود آید.

مرحله دوم: انتقال غذا توسط زبان به پشت دهان

در پشت دهان، وجود مواد غذایی باعث انقباض عضلات می شود. در این مرحله ممکن است عضله ای در پشت دهان که باز می شود تا مواد غذایی به داخل مری وارد شود، دچار نقص عملکرد شده و باعث آسپیراسیون شده و نهایتاً منجر به خفگی می شود.

مرحله سوم: انتقال غذا به مری

انقباضات ماهیچه ای مواد غذایی را به سمت پایین مری سوق می دهند. در این مرحله، کمبود یا ناکافی بودن انقباضات عضلات ممکن است باعث شود مواد غذایی به قفسه سینه بچسبند و اختلالات بلع را موجب شود.

بهترین درمان های خانگی برای کاهش درد معده را بشناسید.

مرحله چهارم: انتقال غذا به معده

غذا از طریق مری حرکت می کند و عضله اسفنکتر پایین مری باز می شود تا مواد غذایی به معده منتقل شود. در این مرحله، ضعیف بودن عضله اسفنکتر در هنگام باز شدن معده ممکن است باعث شود ترشحات اسیدی معده از معده دوباره به داخل مری برگردد و شرایطی به وجود می آید که آن را رفلاکس معده می نامند.

علل اختلال بلع

اختلال بلع می تواند در هر سنی رخ دهد. مشکلات بلع ممکن است موقتی باشد یا ممکن است نشانه ای از مشکلات پزشکی جدی باشد. از جمله این دلایل می توان مشکلات عصبی و عضلانی، آسیب دیدگی سر و گردن، سکته مغزی و یا سرطان اشاره نمود. برخی از داروهای خاص نیز می توانند در بروز این اختلال نقش داشته باشند.

تشخیص اختلال بلع

پزشک یا یک متخصص مشکلات دستگاه گوارش می تواند براساس علائم، معاینه جسمی، آزمایش های تشخیصی و یا عکس برداری،  آندوسکوپی برای مشاهده داخل مری، سونوگرافی آندوسکوپی برای تعیین ماهیت و میزان تومورها و سایر ضایعات، محل و میزان مشکل را تعیین کند.

درمان اختلال بلع

راهکارهای مختلفی برای راحت تر غذا در خوردن و بلعیدن به بیماران توصیه می شود. ذکر این نکته حائز اهمیت است که یک درمانگر بلع می تواند راهبردهایی را برای موقعیت های خاص تنظیم کند. اما استراتژی های کلی شامل موراد ذیل می باشد:

اگر استرس دارید مقاله 7روش ساده برای کاهش استرس را بخوانید.

• در هنگام خستگی یا استرس از غذا خوردن خودداری کنید.
• موقع بلع حالت سر و گردن را تغییر دهید.
• حرکات سر را به حداقل برسانید.
• تعداد وعده های غذایی را افزایش دهید اما میزان کمتری غذا بخورید.
• مواد غذایی خشک را با مخلوط کردن آن با مایعات راحت تر بخورید.
• از خوردن غذاهایی که به هم می چسبند خودداری کنید.

بعضی اوقات، برای درمان اختلال بلع مداخلات پزشکی لازم است. به عنوان مثال، تجویز دارو توسط پزشک یا انجام عمل جراحی.