بیماری پارکینسون (Parkinson’s disease= PD) در طبقه اختلالات عصبی- شناختی قرار می گیرد. این بیماری به دلیل تباهی و از بین رفتن نورون های ناحیه خاصی از مغز (عقده های پایه) به وجود می آید. ساختارهای زیر قشری همچون عقده های پایه مسئول کنترل حرکت و جنبش هستند، پس از بین رفتن آنها موجب بروز مشکلات حرکتی می شود. در واقع اختلالات حرکتی مختلف، ویژگی بارز بیماری پارکینسون است. بانوی شهر شما را با تعریف پارکینسون، علائم و نشانه های بالینی و همچنین راه های جلوگیری از ابتلا به آن آشنا می سازد.
تعریف بیماری پارکینسون
پارکینسون بیماری است که بر قسمت های مسئول کنترل حرکت در مغز تأثیر می گذارد. عقده های پایه مغز نقش مهمی در حفظ تعادل و کنترل جنبش بدن به صورت ارادی ایفا می کنند. همچنین در بیماری پارکینسون سطح یکی از انتقال دهنده های عصبی به نام دوپامین کاهش می یابد. پایین آمدن این انتقال دهنده عصبی، تغییرات خلقی و حرکتی را در بدن موجب می شود.
علائم مربوط به مشکلات حرکتی جزو اولین نشانه های این بیماری است. شروع بیماری پارکینسون بصورت پنهانی است و پیشرفت آن تدریجی است.
روند بیماری پارکینسون
این بیماری به آرامی اتفاق می افتد و مبتلایان در اوایل متوجه نحوه شروع شدن آن نمی شوند. با گذشت زمان و پیشرفت بیماری، علائم آن بر روی راه رفتن، صحبت کردن، خوابیدن و فکر کردن تاثیر می گذارد.
نکته: تغییرات شناختی و مشکلات مرتبط با تفکر و حافظه در تمام بیماران پارکینسون روی نمی دهد، اما پژوهشگران میزان آن را 60درصد برآورد می کنند که عمدتاً افراد مسن و در مرحله پیشرفته تر این بیماری را دربرمی گیرد.
علائم و نشانگان بالینی بیماری پارکینسون
نشانگان پارکینسون به دو صورت علایم جسمانی و علایم شناختی ظاهر می شوند. هر چند بروز این علائم در مبتلایان متفاوت است و ممکن است همه افراد لزوماً هر دو نشانه را نداشته باشند.
نکته: علایم حرکتی در همه افراد دیده می شود و شروع اختلال با بروز این نشانه ها است.
علائم مربوط به اختلال حرکتی:
- مشکلات حرکتی ویژگی برجسته این بیماری است اما مبتلایان علائم زیر را نیز ممکن است تجربه کنند:
- هنگام استراحت، دستها، پاها، یا سر فرد ممکن است بصورت غیرارادی تکان بخورند.
- عضلات فرد خشک و انعطاف ناپذیر می شند.
- به سختی می توانند حرکتی را آغاز کنند. این نشانه بی جنبشی (Akinesia) نامیده می شود.
- هماهنگی حرکتی ظریف از بین می رود. برای مثال افراد مبتلا به پارکینسون بصورت آهسته و لخ لخ کنان راه می روند.
- کند شدن کلی فعالیت حرکتی معروف به کندی حرکت (Bradykinesia) روی می دهد. شروع راه رفتن برای انها دشوار است، و وقتی راه رفتن را آغاز می کنند به سختی می توانند متوقف شوند.
علائم مربوط به اختلال شناختی
- تباهی شناختی
- اسکن کردن آهسته در تکالیف تشخیص دیداری
- کاهش انعطاف پذیری ادراکی
- کندی در آزمون های پاسخ حرکتی
- گفتار غیر طبیعی و فاقد کیفیت موزون عادی
- چهره بی روح
- مشکل تولید کلمات در آزمون های سنجش فصاحت کلامی
نکته: در مبتلایان به پارکینسون کارکردهای شناختی همچون توجه، تمرکز و حافظه نزدیک سالم می ماند.
درمان بیماری پارکینسون
این بیماری کشنده نیست، اما عوارض آن می تواند بسیار جدی باشد. برای کاهش مشکلات ناشی از پارکینسون گزینه های درمانی متفاوتی وجود دارد که شامل دارودرمانی و حتی انجام جراحی می باشد.
اولین گام برای زندگی با بیماری پارکینسون، بررسی میزان پیشرفت بیماری و شناخت ویژگی های آن است. برای این بیماران معمولاً داروهایی که حاوی دوپامین هستند تجویز می شود تا سطوح آن در مغز افزایش یابد و سرعت پیشرفت بیماری را کند سازد. مبتلایان به PD بایستی این دارو را مصرف کنند زیرا از بین رفتن نورون های حاوی دوپامین یکی از علل اصلی بروز این بیماری است.
راه های پیشگیری از بیماری پارکینسون
به دلیل عوارض جسمانی و شناختی شدید ناشی از تباهی مغز در پارکینسون بهتر است راه های جلوگیری از ابتلا به این بیماری را بشناسیم.
- داشتن سبک زندگی سالم: مهم ترین عامل برای سالم بودن و پیشگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری ها به ویژه اختلالات عصبی- شناختی همچون پارکینسون، توجه به مصرف مواد غذایی مفید و مغذی، مصرف ویتامین، اجتناب از استرس و ناراحتی های روانی؛ به طور کلی داشتن سبک زندگی سالم موثر است.
- مصرف ویتامین DوB: مصرف موادغذایی حاوی این ویتامین ها موجب تقویت بدن و ساختارهای مغز می شودکه به نوبه ی تاثیرات مثبتی در جلوگیری از ابتلا به پارکینسون دارند.
- مصرف میوه و سبزیجات تازه: خوردن سبزیجات تازه موجب جذب انرژی و ویتامین های مفیدی در بدن می شود. با مصرف روزانه این مواد غذایی مفید احتمال ابتلا به پارکینسون را می توان کاهش داد.
- انجام ورزش به صورت منظم: ورزش کردن موجب ترشح دوپامین در مغز می شود پس با افزایش این انتقال دهنده عصبی در مغز احتمال ابتلا به پارکینسون کاهش می یابد. علاوه بر این انجام ورزش های سبک برای جلوگیری از بروز اختلالات حرکتی موثر است. همچنین انجام ورزش ایروبیک در این زمینه نیز مفید است.
- نوشیدن چای سبز: برخی تحقیقات نشان داده است نوشیدن چای سبز در جلوگیری از پارکینسون موثر واقع می شود.
