اختلال استرس پس از سانحه (Post-Traumatic Stress Disorder : PTSD) نوعی اختلال اضطرابی است که در اثر یک واقعه وحشتناک ایجاد می شود که فرد یا آن را تجربه کرده یا شاهد آن بوده است. بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله،حوادث دلخراش مانند بیماری، تصادفات، تجاوز و همچنین تجربه جنگ می تواند افراد زیادی را درگیر کنند و موجب بروز اختلال استرس حاد یا استرس پس از سانحه شوند.
علائم اصلی این اختلال شامل وجود فلاش بک ها، کابوس، اضطراب شدید و همچنین افکار غیرقابل کنترل در مورد آن رویداد میباشد. بیشتر افرادی که تجربه حوادث آسیب زا داشته اند، ممکن است در کنترل و کنار آمدن با آن دچار مشکل شوند، اما با گذشت زمان و دریافت مراقبت های روان شناختی معمولاً بهتر می شوند.
ملاک های تشخیصی اختلال استرس پس از سانحه
اختلال استرس پس از سانحه ممکن است در طی یک ماه پس از رویداد آسیب زا شروع شود، اما بعضی اوقات ممکن است علائم تا سال ها پس از این رویداد نیز ظاهر نشود. علائم این اختلال باعث ایجاد مشکلات قابل توجهی در موقعیت های اجتماعی – شغلی و در روابط بین فردی می شود. همچنین می توانند در توانایی فرد در انجام دادن کارهای روزانه اخلال ایجاد کنند. توجه کنید که اگر بیش از یک ماه افکار و احساسات مزاحم در مورد یک رویداد آسیب زا داشته باشید باید به روانشناس، مشاور یا روانپزشک مراجعه نمایید.
علائم
علائم PTSD به طور کلی به چهار دسته تقسیم می شوند:
- فلاش بک یا کابوس های وحشت آور
به خاطر آوردن رویداد آسیب زا به صورت مکرر و ناخواسته، تصور دوباره اتفاق افتادن رویداد، دیدن خواب یا کابوس های ناراحت کننده در مورد واقعه آسیب زا و پریشانی عاطفی شدید یا واکنش های جسمی نسبت به چیزی که شما را به یاد واقعه آسیب زا می اندازد.
- اجتناب و علائم تجزیه ای: تلاش برای جلوگیری از فکر کردن و یا صحبت کردن در مورد رویداد آسیب زا، اجتناب از مکان ها، فعالیت ها یا افرادی که یادآور این واقعه آسیب زا هستند، ناتوانی در احساس (کرختی)، کاهش فعالیت و دشواری در یادآوری.
- برانگیختگی شدید: این علائم شامل اضطراب شدید، تحریک پذیری، بی خوابی و کاهش تمرکز می باشد. سایر علائم مرتبط با برانگیختگی عبارتند از:
- به راحتی وحشت زده می شوند.
- همیشه احساس در معرض خطر بودن می کنند.
- رفتار خود مخرب مانند سوءمصرف الکل یا رانندگی با سرعت بالا.
- مشکلات خواب
- تحریک پذیری طغیان خشم یا رفتارهای پرخاشگرانه
- تغییر در خلق و خو ( افسردگی ): معمولاً بازماندگان بلایای بزرگ با احساس گناه همراه است. همچنین علائم زیر نیز ممکن است مشاهده شود:
- داشتن افکار منفی در مورد خود، دیگران یا جهان
- ناامیدی در مورد آینده
- مشکلات حافظه از جمله به خاطر سپردن جنبه های مهم رویداد آسیب زا
- دشواری در حفظ روابط نزدیک
- جدا شدن از خانواده و دوستان
- عدم علاقه به فعالیت هایی که روزگاری از آنها لذت می بردید
- دشواری در تجربه احساسات مثبت
- داشتن احساس بی حسی.
نکات
- علائم ممکن است با گذشت زمان متفاوت باشد یا از فردی به شخص دیگر متفاوت باشد.
- اختلال فوبیک و اختلال افسردگی نیز می تواند پس از حادثه استرس زا رخ دهند.
خواندن مقاله فوبیا چیست پیشنهاد میشود
علل
- رویدادهایی که منجر به مرگ واقعی یا تهدید به مرگ، تجاوزات (شامل تجاوز جنسی یا فیزیکی، دزدی و تجربه زایمان)، بلایای طبیعی(مانند سیل و زلزله)، اقدامات تروریستی، وقایع جنگ (مناطق جنگ زده، قربانیان شکنجه، پناهندگان و آوارگان جنگی)، حوادث جاده ای می توانند در بروز این اختلال نقش داشته باشد.
- آسیب پذیری فردی و ژنتیکی در ایجاد PTSD نقش دارد.
- سطوح کورتیزول در افراد مبتلا به PTSD پایین است.
ریسک فاکتورهای ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه
- کودکان و سالمندان
- کسانی که سابقه اختلال روانی دارند.
- کسانی که در کودکی مورد بدرفتاری قرار گرفته اند.
- افراد فاقد حمایت اجتماعی
- افراد دارای هوش کم
- افراد دارای اعتماد به نفس پایین (یا عزت نفس پایین)
روش های درمان اختلال استرس پس از سانحه
درمان روان شناختی
|
رفتاردرمانی شناختی |
1-یادآوری و مرتب سازی خاطرات حادثه |
| 2-تصحیح افکار اشتباه | |
| 3-مواجهه با موقعیت هایی که یادآور حادثه باشد. | |
|
حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکت چشم(EMDR) |
1-رویارویی با صحنه های خیالی حادثه |
| 2-شناخت درمانی | |
| 3-حرکات منظم چشم بیمار با تعقیب انگشتان پزشک |
درمان دارویی
برای درمان این اختلال معمولاً پزشک یا روانپزشک داروهای ضد اضطراب و داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین را تجویز می کنند.
