بیماری پیسی یک بیماری مزمن پوستی است که به دنبال از دست رفتن ملانوسیت، قسمت هایی از پوست رنگ خود را از دست می دهند. ملانوسیت ها سلول هایی هستند که وظیفه تولید رنگدانه های پوستی یا ملانین را به عهده داشته، به پوست رنگ می دهند و آن را از اشعه UV خورشید محافظت می کنند. این بیماری می تواند در هر سن، جنسیت و یا قومی اتفاق بیفتد. آمار جهانی نشان می دهد بین 0.5 تا 2 درصد از افراد به پیسی مبتلا هستند. متاسفانه هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود نداشته و یک بیماری مادام العمر است.
مساحتی از پوست که می تواند تحت تأثیر ویتیلیگو باشد، در افراد مختلف متفاوت است. حتی روی چشم، قسمت داخلی دهان و مو نیز می توانند متاثر از این بیماری باشند. مناطق آسیب دیده پوستی نسبت به نور خورشید حساسند. پیش بینی اینکه لکه ها تا چه میزان می توانند گسترش یابند، دشوار است؛ ممکن است هفته ها طول بکشد و یا ماه ها و سال ها پایدار بمانند.
دلایل ایجاد بیماری پیسی
دلایل دقیق ابتلا به ویتیلیگو مشخص نیست. اما تعدادی از عواملی که می توانند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند عبارتند از:
- یک اختلال خود ایمنی که در آن سیستم ایمنی بیش فعال شده و ملانوسیت ها را از بین می برد.
- استرس اکسیداتیو
- یک واقعه استرس زا
- آسیب پوستی به دلیل آفتاب سوختگی یا بریدگی شدید
- قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی
- یک علت عصبی
- وراثت
- ویروس
بیماری پیسی مسری نبوده و از کسی به دیگری منتقل نمی شود. این بیماری ممکن است در هر سنی ظاهر شود، اما مطالعات نشان می دهد که احتمال ابتلا در حدود 20 سالگی بیشتر است.
علائم بیماری پیسی
تنها علامت ویتیلیگو ظاهر شدن خال یا لکه های سفید صاف روی پوست است. این لکه ها اغلب در مناطقی قرار داشته که بیشتر در معرض آفتابند. لکه ها ابتدا به صورت ساده و رنگ پریده ظاهر شده، اما با گذشت زمان، کمرنگ تر شده تا سفید شوند. از نظر شکلی نامنظم بوده و در بعضی مواقع، لبه ها با کمی رنگ قرمز ملتهب شده و گاهی باعث خارش می شوند. اما به طور طبیعی، هیچ گونه ناراحتی، سوزش، درد و خشکی در پوست ایجاد نمی کنند. اثرات بیماری پیسی در افراد متفاوت است. برخی از افراد ممکن است فقط تعداد معدودی نقاط سفید داشته باشند که توسعه نیافته، در حالی که در برخی دیگر لکه های سفید بزرگتری ایجاد می شود که به هم می پیوندند و روی نواحی بیشتری از پوست تأثیر می گذارند.
درمان بیماری پیسی
آکادمی پوست آمریکا (AAD) بیماری پیسی را “بیش از یک مشکل زیبایی” توصیف کرده و این موضوع را یک مساله بهداشتی دانسته که نیاز به مراقبت پزشکی دارد. تعدادی از راه حلهایی که می تواند به کاهش گسترش بیماری و یا کمتر دیده شدن آن کمک کند عبارتند از:
استفاده از ضد آفتاب
آکادمی پوست آمریکا استفاده از ضد آفتاب را توصیه می کند. زیرا لکه های روشن پوست در برابر نور خورشید حساس بوده و به راحتی می سوزند. در مورد نوع کرم ضدآفتاب مناسب، متخصص پوست می تواند مشاوره دهد.
فتوتراپی با نور UVB
قرار گرفتن در معرض لامپ های ماوراء بنفش ( B UVB) یک روش درمانی معمول است. اگر لکه های سفید در نقاط زیادی از بدن وجود داشته باشد، از فوتوتراپی UVB استفاده می شود که شامل درمان کامل بدن بوده و در بیمارستان انجام می شود. فتوتراپی UVB، همراه با سایر روش های درمانی، می تواند بر بیماری پیسی تأثیر مثبت بگذارد. با این وجود، نتیجه کاملاً قابل پیش بینی نیست و هنوز هیچ درمان قطعی وجود ندارد که رنگدانه های پوست را مجدداً بازگرداند.
فتوتراپی با نور UVA
درمان UVA معمولاً در یک مرکز درمانی انجام می شود. ابتدا بیمار دارویی مصرف می کند که باعث افزایش حساسیت پوست به نور UV می شود. سپس در طی درمان، پوست آسیب دیده در معرض دُزهای زیاد نور UVA قرار می گیرد. نتایج درمان بعد از 6 تا 12 ماه با دو بار مراجعه در هفته، مشهود خواهد بود.
استتار پوست
در موارد خفیف بیماری پیسی، بیمار می تواند مقداری از لکه های سفید را با کرم های رنگی آرایشی استتار کند. آنها باید کرم هایی را انتخاب کنند که به بهترین وجه با ویژگی های پوست آنها مطابقت داشته باشد. اگر کرم ها به درستی اعمال شوند، می توانند 12 تا 18 ساعت روی صورت و تا 96 ساعت در سایر نقاط بدن باقی بمانند که اکثر این کرم ها ضد آب هستند.
از بین بردن رنگدانه های پوستی
در موارد پیشرفته ویتیلیگو، هنگامی که بدن 50 درصد و یا بیشتر تحت تاثیر بیماری قرار می گیرد، با از بین بردن رنگدانه های قسمت های باقی مانده، رنگ پوست را با دیگر نواحی هماهنگ تر می کنند. تخریب رنگدانه ها با استفاده از لوسیون های موضعی یا پمادهای قوی مانند مونوبنزون، مكینول یا هیدروكینون حاصل می شود. این درمان دائمیست اما پوست را بسیار ترد و شکننده می کند. افرادی مبتلا به بیماری پیسی که تحت این درمان قرار می گیرند، باید از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور آفتاب شدیدا اجتناب کنند. دوره این درمان بسته به عواملی از جمله عمق رنگ پوست اصلی، ممکن است 12 تا 14 ماه طول بکشد.
کورتیکواستروئیدهای موضعی
پمادهای کورتیکواستروئیدی حاوی استروئیدها هستند. برخی مطالعات نشان داده است که استفاده از آنها می تواند جلوی انتشار و گسترش لکه ها را بگیرد. این پمادها هرگز نباید روی صورت استفاده شوند. اگر بعد از یک ماه بهبودی حاصل شود، قبل از شروع مجدد باید به مدت دو هفته استفاده از آن متوقف شود. اگر بعد از یک ماه بهبودی حاصل نشود و یا عوارض جانبی داشته باشد، نباید مجددا مورد استفاده قرار گیرد.
پیوند پوست
در پیوند پوست، جراح تکه های سالم پوست را برداشته و از آنها برای پوشاندن نواحی آسیب دیده استفاده می کند. این روش برای درمان بیماری پیسی معمول نیست، زیرا مدت زمان زیادی به طول می انجامد و می تواند باعث ایجاد زخم و اسکارهای پوستی در ناحیه تحت درمان شود.
روش های درمانی دیگری از جمله استفاده از داروهای مختلف برای درمان ویتیلیگو وجود دارد که به علت عوارض جانبی زیادی که پس از آنها حاصل می شود، چندان مورد استقبال نیست. تحقیقات از یافتن روش های درمانی جدید برای بیماری پیسی حکایت دارد اما هنوز در مرحله آزمایش بوده و استفاده از آنها معمول نیست.
