سندرم روده تحریک پذیر (Irritable Bowel Syndrome) یا به اختصار IBS نوعی اختلال در عملکرد روده که با درد مزمن در ناحیه شکم، احساس ناراحتی، نفخ و تغییرات در عادات روده‌ای، بدون هرگونه علت ارگانیک دیگری، مشخص می‌شود. بانوی شهر شما را با تعریف این سندرم، علل و راه های درمان آن آشنا می سازد.
اصطلاح سندرم روده تحریک پذیر برای طبقه بندی بیمارانی که علائم گسترده اسهال، درد شکمی و یبوست داشتند ولی عوامل شناخته شده عفونی در آنان یافت نمی‌شد، به‌کار می‌رفت. نظریه‌های اولیه، عوامل استرس‌زا و مشکلات روحی را باعث بروز IBS دانستند.
تشخیص
سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر معمولاً با حذف سایر اختلالات گوارشی که می‌تواند باعث علایم مشابه شود، تشخیص داده می‌شود. برای تعیین مدت زمان و شدت علایم، تاریخچه ی کامل جسمانی و شرح حال بالینی از بیمار گرفته می‌شود. برای تشخیص بیماری، مدت علایم باید حداقل شش ماه بوده و حداقل سه بار در ماه اتفاق افتاده باشد. پزشک معالج ممکن است آزمایش‌هایی از جمله آزمایش خون، آزمایش مدفوع، عکس ایکس رِی یا سی تی اسکن درخواست دهد.
علائم
علائم این سندرم عبارتند از :
درد یا احساس ناراحتی در ناحیه شکم همراه با اسهال و یبوست‌های مکرر و نیز تغییر در عادات روده‌ای. همچنین ممکن است احساس ضرورت برای اجابت مزاج، احساس تخلیه ناقص یا نفخ و گشادگی شکم نیز وجود داشته باشد. افراد مبتلا به این سندرم اغلب بیش از دیگران دچار نارحتی های زیر می شوند.
- ریفلاکس معده‌ای
- علائم مربوط به دستگاه تناسلی- ادراری
- علائم روحی از قبیل افسردگی و اضطراب، سندرم خستگی مزمن
- سردرد
- کمردرد
با توجه به اینکه پژوهش های علمی و پزشکی بسیاری در مورد این سندرم انجام شده یافته ها حاکی از این است که IBS بر اثر اختلال در عملکرد متقابل محور مغز – روده رخ می‌دهد. با این حال علت اصلی بروز سندرم روده‌تحریک‌پذیر به طور قطع مشخص نیست و در این زمینه فقط فرضیه های علمی مطرح شده‌است. برخی از این فرضیات :
- عفونت‌های حاد دستگاه گوارش خطر ابتلا به این سندرم را افزایش می‌دهد.
- عواملی جسمی همچون تب طولانی مدت نیز در بروز این سندرم دخیل است.
- عوامل روحی (افسردگی، استرس و اضطراب شدید) ممکن است در سبب شناسی این سندرم مهم باشند.
- یکی از علل دیگر آن می تواند رژیم‌های غذایی سرشار از مواد محرک، دخانیات و مشروبات الکلی باشد.
درمان
اگرچه درمان قطعی برای سندرم روده تحریک پذیر وجود ندارد، اما می‌توان از برخی درمان‌ها برای تسکین علائم آن بهره گرفت، از جمله:
- تنظیم برنامه غذایی بیمار
- مصرف دارو با تجویز پزشک برای کاهش علایم و یا بهبودی کامل
- استفاده از مداخله های روان شناسی یا روان‌پزشکی برای کاهش اختلالات روانی مانند استرس و یا افسردگی در افراد مبتلا
امروزه بسیاری از بیماران، به درمان‌های مکمل مانند پروبیوتیک‌ها نیز روی آورده‌اند.
رژیم غذایی
برای بسیاری از افراد مبتلا به این سندرم تغییرات در رژیم غذایی به بهبود علائم سندرم روده تحریک‌پذیر کمک کرده است. برخی از این تغییرات مانند رعایت رژیم غذایی بدون لاکتوز، کاهش مصرف مواد خوراکی حاوی فروکتوز و فروکتان. شواهد پزشکی بسیاری وجود دارد که محلول‌های حاوی فیبر در مبتلایان به ویژه در افراد آی‌بی‌اس نوع یبوست غالب به این سندرم عموماً مؤثر است.
در صورت داشتن هرکدام از نشانه های بالا حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
