خواب جزء نیازهای زیستی انسان محسوب می شود و ارگانیزم موجود زنده نیازمند خواب است. نظریه های بسیاری در خصوص مکانیسم خواب، تاثیرات زیستی و روانی خواب تاکنون مطرح شده است. اما باوجود تفاوت در تحلیل ها و نظریه های خواب، برخی عوامل در آنها مشترک است. از جمله این عوامل کارکردهای خواب است. خوابیدن موجب تجدید انرژی، تقویت حافظه، کاهش استرس، افزایش تمرکز و حتی تنظیم اشتها می شود. پس می توان دریافت با بروز اختلال خواب مشکلاتی در ذهن و بدن انسان روی می دهد. با بانوی شهر همراه باشید تا علل اختلال خواب و روش های درمان آن را بررسی کنیم.
تعریف اختلال خواب
اختلالات خواب، شرایطی هستند که بر منجر به تغییر در ریتم خواب شبانه روزی می شوند. اکثر افراد گاهی اوقات به‌علت استرس، برنامه‌های فشرده و سایر عوامل بیرونی، مشکلات خواب یا به اصطلاح بدخوابی را تجربه می‌کنند. با این‌حال زمانی‌که این مشکلات به‌طور منظم اتفاق می‌افتند و در زندگی روزمره (فعالیت های فردی، شغلی و خانوادگی) اختلال ایجاد می‌کنند، نشان‌دهنده‌ی بروز اختلال خواب هستند.
بسته به نوع اختلال خواب، افراد ممکن است به‌سختی به‌خواب بروند یا بلعکس پرخواب شوند و در طول روز به شدت احساس خستگی کنند. کمبود خواب می‌تواند روی سلامت عمومی بدن، ایمنی بدن، کیفیت زندگی، سطح انرژی، خلق و خو و تمرکز افراد تأثیرات منفی بگذارد.
در برخی موارد، اختلالات خواب می‌توانند نشانه‌ای از یک مشکل سلامتی جسمی یا روانی باشند. اختلالات خواب انواع مختلفی دارند که بانوی شهر شما را با علائم، علل و روش های درمان آن آشنا می سازد.
علائم اختلال خواب
- مشکل شروع خواب
- مشکل حفظ خواب (بیداری مکرر یا برگشتن به خواب بعد از بیداری ها)
- احساس خستگی در طول روز
- تغییر در ریتم خواب
- خواب آلودگی شدید و نیاز شدید به چرت زدن در طول روز
- تحریک‌پذیری یا اضطراب
- مشکلات تنفسی (احساس تنگی نفس)
- افزایش حرکت در خواب
- عدم تمرکز
انواع اختلالات خواب
انواع مختلفی از اختلالات خواب وجود دارد. این اختلال ها اغلب به گروههایی تقسیم می شوند (تقسیم بندی براساس علت بروز و چگونگی تاثیر آنهاست) معمولاً اختلالات خواب برحسب نمودهای رفتاری، مشکلات مربوط به چرخه خواب، مشکلات تنفسی، مشکل در خوابیدن یا چگونه خوابیدن گروه بندی می شوند. به طور کلی انواع اختلال خواب عبارتند از:
- اختلالات بی خوابی
- اختلالات پرخوابی
- حمله خواب
- اختلالات خواب مرتبط با تنفس:
- تنفس سطحی وقفه تنفسی
- وقفه تنفس مرکزی در خواب
- هیپوونتیلاسیون مرتبط با خواب
- اختلال ریتم شبانه روزی خواب و بیداری
- اختلال انگیختگی خواب بدون حرکات سریع چشم
- اختلال کابوس
- اختلال رفتار خواب با حرکات سریع چشم
- سندرم پاهای بی قرار
- اختلال خواب ناشی از مواد/دارو
- اختلالات خواب – بیداری مشخص دیگر
- اختلال پر خوابی مشخص دیگر
- اختلال بی خوابی مشخص دیگر
- اختلال بی خوابی نامشخص
- اختلال پرخوابی نامشخص
- اختلالات خواب – بیداری نامشخص
علل اختلال خواب
- استرس حاد یا مزمن
- رویدادهای زندگی مانند بیماری یا جدایی
- عادات نامناسب: همچون برنامه خواب نامنظم، ترس از خوابیدن و نوشیدن زیاد قهوه.
- عوامل محیطی: مانند سروصدا، نور، دمای پایین یا ارتفاع زیاد.
- مسائل زیستی: ژنتیک و فیزیولوژی بدن در میزان خواب تاثیر دارد. تحقیقات نشان داده است که جنسیت زن و بالارفتن سن موجب آسیب پذیری نسبت به بی خوابی می شود.
روش های درمان اختلالات خواب
اختلالات خواب درصورتی‌که درمان نشوند، عوارض ناخوشایندی به دنبال خواهند داشت که می‌تواند بر مشکلات سلامتی و زندگی افراد مبتلا منجر شود. این عوارض می‌توانند بر عملکرد شما در محل کار تأثیر بگذارند، باعث تنش و کشمکش در روابط شوند و در توانایی شما برای انجام فعالیت‌های روزمره اختلال ایجاد کنند و به طور کلی کیفیت زندگی را کاهش دهند.
اگر مشکلات خواب به خاطر علل زمینه ای ایجاد شده باشد پس با درمان این علت های زمینه‌ای اختلالات خواب نیز برطرف می‌شوند. هنگامی‌که اختلالات خواب در اثر یک بیماری دیگر ایجاد نشده باشند، درمان معمولاً شامل ترکیبی از درمان‌های دارویی (با تجویز پزشک) و تغییرات سبک زندگی است.
تغییرات سبک زندگی
ایجاد تغییراتی در سبک زندگی می‌تواند کیفیت خواب شما را تا حد زیادی بهبود ببخشد؛ به‌خصوص زمانی که همزمان با درمان‌های دارویی انجام شود. در ذیل برخی از تغییرات بیان شده اند.
- ورزش کردن بصورت منظم
- درمان استرس و رفع اضطراب مزمن
- داشتن برنامه‌ی خواب منظم و پایبندی به آن
- کاهش مصرف کافئین
- نوشیدن آب یا مایعات کمتر قبل از خوابیدن
- خوردن وعده‌های کم کربوهیدرات کوچک‌تر قبل از خواب
- داشتن برنامه غذایی سالم
خواب جزء نیازهای اساسی بشر است؛ پس بهتر است برای جلوگیری از ابتلا به اختلال خواب و حفظ سلامت روانی و جسمانی از روش های درمانی فوق استفاده نمایید.
