بیماری روماتیسم مفصلی چیست؟

روماتیسم مفصلی یک اختلال خود ایمنی مزمن و طولانی مدت بوده که سیستم ایمنی به اشتباه به بافت های بدن حمله کرده و باعث درد، تورم و سفتی مفاصل می شود. این بیماری به روی انگشتان و مچ دستها و پاها اثر گذاشته و در نهایت می تواند منجر به فرسایش استخوان و تغییر شکل مفاصل شود.

در بعضی بیماران ممکن است طیف گسترده ای از اعضای بدن نظیر پوست، چشم ها، ریه ها، قلب و عروق نیز آسیب ببینند. التهاب مرتبط با روماتیسم مفصلی همان چیزیست که می تواند به سایر قسمت های بدن آسیب برساند. در حالی که انواع جدیدی از داروها به طرز چشمگیری درمان این بیماری را بهبود بخشیده اند، اما باز هم در موارد شدید می تواند باعث ناتوانی جسمی شود.

نشانه ها و علائم

علائم و نشانه های بارز آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مفاصلِ تُرد، گرم و متورم
• سفتی مفاصل که معمولاً در هنگام صبح و یا بعد از عدم تحرک چند ساعته بدتر می شود.
• خستگی، تب و از دست دادن اشتها

این بیماری در مراحل ابتدایی تمایل دارد روی مفاصل کوچکتر تأثیر بگذارد – خصوصا مفاصلی که انگشتان را به دست متصل کرده و یا مفاصلی که انگشتان پا را به پنجه متصل کرده اند – با پیشرفت بیماری، علائم اغلب به مچ دست، زانو، مچ پا، آرنج، باسن و شانه ها گسترش می یابد.

در بیشتر موارد، علائم در مفاصل یکسان، در هر دو طرف بدن مشاهده می شود. در حدود 40 درصد از افرادی که روماتیسم مفصلی دارند علائم و نشانه هایی را تجربه می کنند که مفاصل را درگیر نمی کند بلکه بر بسیاری از ساختارهای غیرمجاز نظیر پوست، چشم ها، ریه ها، قلب، کلیه ها، غدد بزاقی، بافت عصبی، مغز استخوان و رگ های خونی تأثیر می گذارد.

علائم و نشانه های آرتریت روماتوئید ممکن است در شدت بروز متفاوت باشند و حتی ممکن است مدتی ظاهر شده و پس از آن تا مدتی دیگر علائمی نداشته باشد. دوره های افزایش فعالیت بیماری، که به دوره شعله وری یا زبانه کشیدن معروف است با دوره های بهبودی نسبی هنگامی که تورم و درد از بین می رود، در تناوب می باشد. به طور کلی با گذشت زمان، روماتیسم مفصلی می تواند باعث تغییر شکل مفاصل و تغییر مکان آنها شود.

دلایل ایجاد روماتیسم مفصلی

آرتریت روماتوئید هنگامی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به سینوویوم (غشایی که مفاصل را احاطه می کند) حمله کند. التهاب حاصل، سبب ضخیم شدن سینوویوم شده که در نهایت می تواند غضروف و استخوان موجود در مفاصل را از بین ببرد. تاندون ها و رباط هایی که مفاصل را در کنار هم نگه می دارند، ضعیف شده، خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده و به تدریج مفاصل نیز شکل و تراز خود را از دست می دهند.

پزشکان به طور دقیق علت بروز روماتیسم مفصلی را نمی دانند اما احتمال می دهند که یک نقص ژنتیکی سبب بروز آن می شود. ژنها به طور مستقیم نمی توانند باعث آرتریت روماتوئید شوند اما می توانند افراد را مستعدِ ابتلا به عوامل محیطی –  مانند عفونت با برخی از ویروس ها و باکتری ها – کنند که ممکن است باعث ایجاد بیماری شوند.

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی را افزایش دهند عبارتند از:

• جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض آرتریت روماتوئید هستند.
• سن: این بیماری ممکن است در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما بیشتر در سنین میانسالی شروع می شود.
• سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به آرتریت روماتوئید باشد، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری افزایش یابد.
• سیگار کشیدن: استعمال سیگار خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد به خصوص اگر از لحاظ ژنتیکی مستعد ابتلا به این بیماری باشید. به نظر می رسد که سیگار کشیدن با شدت بیماری بیشتر همراه است.
• قرار گرفتن در معرض عوامل محیط زیستی: مواجهه شدن با برخی مواد مانند آزبست یا سیلیس ممکن ریسک ابتلا به روماتیسم مفصلی را بالا ببرد.
• چاقی: افراد – به ویژه خانم های 55 ساله و جوانتر – که در معرض اضافه وزن و چاقی هستند.

درمان روماتیسم مفصلی

هیچ درمان قطعی برای آرتریت روماتوئید وجود ندارد و درمان های موجود تنها به مدیریت بیماری و آهسته تر شدن روند پیشرفت آن کمک می کند. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• داروهای شیمیایی
• داروهای جایگزین یا خانگی
• تغییرات رژیم غذایی
• انواع خاصی از ورزش ها

برای بسیاری از افراد، این روش های درمانی نسبتا موثر بوده و به آنها کمک می کند تا یک زندگی فعال داشته باشند و خطر عوارض طولانی مدت را کاهش دهند.